Facetten van het Boeddhisme

7. Het grote boek van de beschermingen.
Maha Paritta Potthaka

Het is toegestaan om elektronisch of in gedrukte vorm fragmenten van deze vertaling of de vertaling in zijn geheel over te nemen voor eigen gebruik, of ook met als doel ze met anderen te delen, uitsluitend voor gratis verspreiding en zonder commercieel oogmerk.

Tot geluk

Voorwoord

De leer van de Boeddha krijgt steeds meer bekendheid in Nederland en België. Vaak worden bij bepaalde gelegenheden, zoals ziekte of naderende dood, Parittas gereciteerd, in het Pāli. Die taal is de meesten van ons niet bekend. De klanken van de recitatie kunnen weliswaar een geruststellende uitwerking hebben bij deze of gene; voor anderen zijn zij nietszeggend. Daarom leek het mij goed om een Nederlandse vertaling ervan te maken. Ook dacht ik daarbij aan de woorden van de Boeddha, dat zijn leer in de eigen taal onderwezen moet worden. Dit betekent met andere woorden dat in het Nederlandse en Vlaamse taalgebied de leer in het Nederlands verkondigd moet worden, en niet alleen in het Pāli. Volgens de heer L. Lokuliyana wordt bij het reciteren van de Parittas niet verwacht dat elk woord verstaan wordt. Enkel de kracht van de woorden zou het kwaad afweren en geluk brengen. Maar als de teksten begrepen worden, is de uitwerking ervan natuurlijk groter.

Bescherming wordt verkregen ofwel door met vertrouwen (saddhā) naar de Parittas te luisteren, ofwel door deze teksten zelf hardop of in stilte te lezen. Door zich de waarheid ervan te binnen te brengen, is de geest op één punt gericht, is dan juist gericht. Omdat slechts één gedachte tegelijk aanwezig kan zijn, is een juist gerichte geest alleen maar heilzaam.

Van de eerwaarde Piyadassi Thera uit Colombo, Sri Lanka, kreeg ik de toestemming om het door hem vanuit het Pāli in het Engels vertaalde boek “The Book of Protection, Paritta” in het Nederlands te vertalen. Tevens kreeg ik van de eerwaarde Gunaratana Thera uit Baddegama-Ganegama, Sri Lanka, het boek “Maha Pirit Pota, The Great Book of Protections”, met Pāli teksten en Engelse vertaling van de heer L. Lokuliyana. Beiden is veel dank verschuldigd. Ook de Buddhist Publication Society te Kandy, Sri Lanka, moet ik dank zeggen. Met toestemming daarvan waren reeds in het verleden meerdere paritta teksten in het Nederlands vertaald. Bovendien waren de parittas die uit het Sutta Nipata stammen, nog voorhanden in een Duitse en een Engelse vertaling ervan. Ik had nu voldoende teksten om te vergelijken en om een betrouwbare vertaling te maken.

Volgens de heer L. Lokuliyana moet de authenticiteit van de Suttas en Parittas kritisch bezien worden. Toen de leer in Sri Lanka op schrift werd gesteld (ca 443 na Boeddha [ca 100 v. Chr.]) was er al een scheiding ontstaan. Te Anuradhapura hadden de monniken van het klooster Abhayagiri zich van die van het klooster Mahavihāra afgescheiden. Het eerste klooster is de basis van het Mahāyāna. De monniken van Mahāvihara kunnen het boek van de beschermingen hebben samengesteld als tegenhanger van de Mahāyāna-spreuken. Het is mogelijk dat door die afscheiding onzuiverheden in de leer zijn geslopen. Dit moet niet uit het oog verloren worden bij het beschouwen van de waarde van de Parittas.

Verder zijn enkele Parittas afkomstig van Jātaka-verhalen. Die verhalen behoren tot de Pāli Canon. Ze zijn op het tweede Concilie vastgesteld, vóór het Mahāyāna. De Jātakas zijn oude verhalen met een educatieve strekking. De verhalen zelf zijn niet aan de leer aangepast; ze vertonen inconsequenties. Door de verzen zijn ze ‘Boeddhistisch’ gemaakt. De verhalen behoren tot de Indiase volksverhalen en legenden. Sommige Jātakas dateren uit de 2e eeuw voor Chr. Andere verhalen kunnen behoren tot de voorboeddhistische tijd. De tekst ervan is tot ons gekomen via een commentaar erop, welk commentaar dateert uit de 5e eeuw na Chr. Volgens de heer L. Lokuliyana kunnen ook deze Jātaka-verhalen beïnvloed zijn door het Mahāyāna. Dit is zeer wel mogelijk. Het gebruik van de ik-vorm door de Boeddha in de Jātakas hier is ongewoon en wijst in de richting van het Mahāyāna. Normaal worden door hem de aanspreektitels Tathāgata, Verhevene of Gezegende gebezigd als hij zichzelf bedoelt. De parittas afkomstig van Jātakas moeten dus niet beschouwd worden als deel van de oorspronkelijke leer van de Boeddha.

Het boek met de beschermingen was oorspronkelijk samengesteld voor novicen - daarom ook alleen de tien regels van discipline. Toch zijn zeer veel teksten ervan bedoeld voor leken; een reden te meer om het boek in het Nederlands te vertalen.

Maha Paritta Potthaka - Het grote boek van de beschermingen

Het grote boek van de beschermingen, in het Pāli Maha Paritta Potthaka, is in Sri Lanka bekend als Maha Pirit Pota. Men weet niet wanneer dit boek is samengesteld. Volgens sommigen had de compilatie ervan plaats na het eerste concilie; anderen menen dat een Eerwaarde monnik van de Anurādhapura periode het samenstelde.^[1]

Het grote boek van de beschermingen was oorspronkelijk bedoeld als een handboek voor de pas gewijde novicen. De gedachte erachter was, dat die novicen welke niet in staat waren grote delen van de Sutta Pitaka te bestuderen, tenminste vertrouwd moesten zijn met deze collectie.

Deze Parittas worden gereciteerd in tempels en thuis bij ceremonies, zoals bij het bouwen van een nieuw huis, in geval van ziekte, dood e.d., om het kwaad af te weren en om geluk te brengen. Het is geen afzonderlijk boek van de Pāli Canon, maar een bloemlezing van teksten. In het Pāli is het boek ook bekend als Catu-bhānavāra-pāli, dit is: de tekst van de vier recitaties.

Ook in Myanmar (Birma) is er een kleine collectie van teksten uit de Sutta Pitaka, genaamd paritta, welke gebruikt wordt voor het uitdrijven van boze geesten, en die er beter bekend is bij het volk dan enig ander Pāli boek.

De uitspraak van Pāli-woorden

De klinkers e en o zijn steeds lang, behalve wanneer ze gevolgd worden door een dubbele medeklinker, zoals bijvoorbeeld in mettā.

De met h samengestelde medeklinkers: bh, ch, dh, gh, jh, kh, ph en th worden uitgesproken met de h-klank direct volgende achter de betreffende medeklinker, zoals bijvoorbeeld in: clubhuis, badhok, leghoen, blokhut, ophouden, eethoek.

Het Pāli-schrift kent geen hoofdletters. Daarom zijn hier in de Pāli teksten geen hoofdletters gebruikt.

De waarde van het reciteren van paritta

Zeer veel oorzaken van ziekten, zowel organische als functionele, zijn direct veroorzaakt door geestelijke staten. Het lichaam wordt ziek ofwel omdat de geest die het beheert, het lichaam ziek wenst te maken, ofwel omdat ze niet kan verhinderen dat het lichaam ziek wordt.

Maar de geest maakt niet alleen ziek, ze geneest ook. Een optimistische patiënt geneest vlugger dan een patiënt die ongelukkig en vol zorgen is. In dit verband is het interessant waar te nemen dat in Boeddhistische landen het luisteren naar het reciteren van de Dhamma, de leer van de Boeddha, overheerst teneinde ziekte of gevaar af te wenden, om de invloed van kwaadaardige wezens af te weren, om bescherming te verkrijgen tegen het kwaad en om gezondheid, voorspoed, welzijn en welvaart te bevorderen.

De gekozen toespraken voor recitatie zijn bekend onder de Pāli naam paritta suttas (Pirit in het Singhalees). Het betekent: bescherming. Deze toespraken worden gebruikt om bescherming te bieden tegen slechte invloeden. De praktijk van het reciteren en luisteren ernaar begon erg vroeg in de geschiedenis van het Boeddhisme. Het is zeker dat de paritta-recitatie geestelijk welzijn veroorzaakt bij degenen die er met begrip naar luisteren en die vertrouwen hebben in de waarheid van de woorden van de Boeddha. Een dergelijk geestelijk welzijn kan diegenen die ziek zijn, helpen om te herstellen. Het kan helpen om negatieve staten van geest te boven te komen teneinde de geestelijke houding die geluk brengt, tot stand te brengen.

Oorspronkelijk verstonden degenen die naar paritta luisterden, de betekenis van wat gereciteerd werd. En de uitwerking op hen was dienovereenkomstig groter. De Boeddha zelf heeft paritta gereciteerd voor zichzelf, en hij vroeg ook aan anderen om paritta te reciteren voor zijn discipelen wanneer zij ziek waren. Deze praktijk is nog gebruikelijk in Boeddhistische landen.

De Boeddha en de Arahants (heiligen) kunnen zich op de paritta suttas concentreren zonder de hulp van iemand die reciteert. Maar wanneer zij ziek zijn, is het voor hen gemakkelijker om te luisteren naar wat anderen voordragen. Zo zijn zij in staat om hun geest te richten op de waarheid van het sutta.

Volgens de leer van de Boeddha is de geest zó nauw met het lichaam verbonden dat geestelijke staten de gezondheid en het welzijn van het lichaam beïnvloeden. Daarom is het in de meeste gevallen mogelijk om deze geestelijke staten zó te veranderen dat zij geestelijke gezondheid en als gevolg daarvan lichamelijk welzijn veroorzaken.

Als de geest besmet is met onzuivere gedachten, dan is het mogelijk dat ook de bedoelde heilzame effecten van de recitatie niet verwezenlijkt worden. Maar hoe onzuiver de geest van de toehoorder (of lezer) ook moge zijn, als er groot vertrouwen is in de doelmatigheid van de recitatie, kan deze factor helpen om de heilzame effecten van die recitatie te verzekeren.

Men gelooft dat de vibrerende geluiden die voortgebracht worden door het sonore en vloeiende reciteren van de Pāli verzen van de paritta suttas, kalmerend zijn voor de zenuwen en vrede en kalmte van gemoed teweegbrengen. Zij veroorzaken ook harmonie voor het lichamelijke systeem. Hoe kan een slechte invloed, afkomstig van een slechte gemoedstoestand, tegengewerkt worden door het reciteren van paritta suttas? Slechte invloeden zijn het resultaat van slecht denken. Daarom kunnen zij tegengewerkt worden door heilzame gemoedstoestanden. Een zekere weg om een heilzame staat van geest te verkrijgen, is door het luisteren naar en het overwegen van paritta-recitaties met verstand en vertrouwen. Zó groot is de macht van concentratie die ontstaat door oplettend te luisteren, dat men in staat is om een heilzame gemoedstoestand te ontwikkelen.

Het reciteren van paritta is een vorm van saccakiriya, d.i. een plechtige verzekering van waarheid. Bescherming geschiedt door de macht van dergelijke plechtige betuiging. Dit betekent dat men zichzelf vestigt in de macht van waarheid om z’n doel te bereiken. Op het einde van de recitatie van elke leerrede worden de toehoorders door degenen die reciteren, gezegend met de woorden: etena sacca vajjena sotthi te hotu sabbada. Dit betekent: “Moge u door de macht van de waarheid van deze woorden steeds gezond zijn.” De uitdrukking: “De macht van de Dhamma of waarheid beschermt de navolger van de Dhamma,” duidt het principe aan achter dit reciteren van leerreden.

Verscheidene toespraken gaan over het deugdzame leven. Het beginpunt in het Boeddhisme is deugdzaamheid (sīla). Wanneer men op de vaste grond staat van sīla, moet men ernaar streven om een bedaard gemoed te krijgen. Indien het waar is dat deugd de deugdzame beschermt, dan zal iemand die naar het reciteren van paritta suttas luistert met vertrouwen in de waarheid van de woorden van de Boeddha, een dergelijke deugdzame gemoedstoestand verkrijgen dat hij/zij in staat is om elke slechte invloed te overwinnen en dat hij/zij tegen alle kwaad beschermd is.

De uitspraken van de meedogende Boeddha zijn nooit zonder liefde. Hij liep over de hoofd- en zijwegen van India, allen omvattende binnen de aura van zijn liefde en mededogen, terwijl hij de menigte door zijn leer onderwees, opbeurde en verblijdde. Van degenen die de paritta reciteren, wordt daarom verwacht dat zij dit doen met een hart van liefde en mededogen, waarbij zij de toehoorders en anderen welzijn en geluk en bescherming tegen alle kwaad toewensen.

Liefdevolle vriendelijkheid (mettā) is een actieve kracht. Elke daad van iemand die waarachtig liefheeft, wordt verricht met het zuivere gemoed om te helpen, om aan te moedigen en om de paden van anderen gemakkelijker, effener en aangepaster te maken voor het te boven komen van leed, voor het bereiken van de hoogste zaligheid.

Het reciteren van paritta suttas kan ook materiële zegeningen brengen door de heilzame staten van geest welke veroorzaakt worden door concentratie en vertrouwen in het luisteren naar de recitatie. Volgens de Boeddha is juiste inspanning een noodzakelijke factor bij het te boven komen van lijden. Het op de juiste manier naar een recitatie luisteren kan ook energie opwekken om zowel wereldlijke als geestelijke vooruitgang te verzekeren.

Er is geen betere medicijn dan waarheid (dhamma) voor de geestelijke en lichamelijke kwalen die de oorzaken zijn van alle lijden en ongeluk. Daarom kan het reciteren van paritta suttas - aangezien zij de Dhamma bevatten - heilzame gemoedstoestanden voortbrengen wanneer er in de juiste houding naar wordt geluisterd. Die heilzame gemoedstoestanden leiden tot gezondheid, tot materiële en tot geestelijke vooruitgang. De uitwerking van paritta kan ook afstand overwinnen, hoe groot die ook is.

De ceremonie

Paritta is een collectieve term voor een serie van beschermende recitaties die door de Boeddha gesanctioneerd zijn t.b.v. leken en monniken. Die parittas zijn zeer populair in Sri Lanka en Myanmar (Birma); en ook in Thailand zijn ze bekend. De recitatie van de paritta wordt geacht in staat te zijn alle vormen van gevaren, inclusief ziekte, slechte invloed van planeten, boze geesten enz., af te weren.

De parittas bevatten over het algemeen uitingen van de waarheid en daarom wordt de recitatie ervan beschouwd als een “bevestiging van de waarheid” (saccakiriya), waardoor kwaad afgewend kan worden.

In de regel worden parittas ’s morgens en ’s avonds door monniken gereciteerd, individueel of samen.

Geen feest of plechtigheid van religieuze of sociale aard is volledig zonder het reciteren van de paritta. Bij speciale gelegenheden worden monniken uitgenodigd om de parittas op te zeggen. Dit kan een hele nacht, een paar dagen of weken duren, maar ook een korte tijd. Want beter dan het reciteren van 100 verzen met nutteloze woorden, is het opzeggen van één enkel woord van de Dhamma, waardoor men tot rust komt.^[2]

De eenvoudigste vorm van de paritta-ceremonie is wanneer enkele monniken (3 of 4) zijn uitgenodigd in de woningen van leken, bij gelegenheden van huiselijk belang zoals verjaardagen, inwijding van een huis, ziekte en dergelijke gebeurtenissen. Het is dan voor hen gebruikelijk om de drie populaire leerreden te reciteren, namelijk: het Maha Mangala sutta, het Ratana sutta en het Karanīya Metta sutta. Ook enkele heilzame verzen en de Jayamangala Gāthā kunnen opgezegd worden.

De monniken zitten vóór een tafeltje. In het midden ervan staat een pot met gefilterd water, waaraan een bol met driedraads garen is vastgebonden. Het garen gaat door de handen van de reciterende monniken en wordt dan vastgehouden door de persoon/personen ten behoeve van wie de recitatie gehouden wordt. Deze laatste(n) zit(ten) vóór de monniken op een mat op de grond. De draad is de zichtbare verbinding tussen monniken en leken en wordt beschouwd als een medium om de uitwerking van de recitaties over te brengen. Het water in de pot en het garen worden geheiligd door de recitatie en worden daarna gebruikt als een bescherming tegen het kwaad. Een gedeelte van het garen wordt om de pols gebonden; het water wordt over allen uitgesprenkeld; men drinkt er een beetje van of men sprenkelt het op het hoofd. Dit wordt beschouwd als symbool van de beschermende macht van de paritta die werd gereciteerd. Het is een dienstbaarheid die verdiensten veroorzaakt. Ze heeft haar psychologische uitwerkingen.

Voordat de ceremonie bij leken thuis begint, wordt de oudste monnik, in naam van de hele Sangha, uitgenodigd, meestal door het gezinshoofd.

“Reciteert a.u.b. de edele paritta om alle onheil af te weren, voor het verkrijgen van alle succes, en voor de vernietiging van alle lijden.”

Daarna legt de monnik het belang van de ceremonie uit. En de monniken nodigen dan alle goddelijke wezens uit om bij de ceremonie aanwezig te zijn.

“Mogen de goddelijke wezens van het hele universum hierheen komen om te luisteren naar de goede leer van de koning der wijzen, welke leer zowel hemels geluk als de vrijheid van Nibbāna verleent.”

Wanneer alle parittas gereciteerd worden, de hele nacht door, dan is het gebruikelijk dat minstens acht monniken aan het begin ervan de parittas gezamenlijk reciteren. Daarna kunnen twee monniken verder reciteren, tot aan het Atanatiya Sutta. Het is een traditie dat dit sutta luid gereciteerd wordt door vier monniken, om beurten. Op het einde van elke Paritta maakt de Sangha een daad van waarheid, aldus:

Wanneer de monniken hebben plaatsgenomen, volgt door een leek de uitnodiging (Aradhana). Tot de toehoorders wordt dan een kleine toespraak gehouden door een oudere monnik. Hierna volgt het eerbetoon (Vandana) en de toevluchtname (Saranagamana). De monnik herhaalt dan de vijf regels voor leken (Panca sīla) waarna hij de goden uitnodigt (Devaradhana). Dan volgen enkele verzen of een toespraak van de Boeddha. Bijvoorbeeld: denken aan het Drievoudige Juweel, Paticcasamuppada (afhankelijk ontstaan), de Jayamāngala gathā. Vervolgens komt het verzoek om bescherming en de bevestiging van de bescherming. Hierna worden het Maha Mangala Sutta, het Ratana Sutta en het Karaniya Metta Sutta gereciteerd.

Op het einde van elke recitatie worden de toehoorders door de voordrager gezegend, bijvoorbeeld met de woorden:

Na het reciteren van de Maha-jayamangala gatha door de acht monniken blijven twee monniken achter en beginnen de Parittas vanaf het begin. De overige monniken gaan naar een ander vertrek. Van tijd tot tijd worden de reciterende monniken afgelost. Bij de aanvang van het Atanatiya sutta beginnen vier monniken met reciteren. Zij gaan door tot aan het einde van sectie L. Dan komen de overige monniken en reciteren mee of luisteren zwijgend met de handpalmen tegen elkaar.

Het volgende vers wordt gereciteerd op het moment dat de draad om de pols wordt gebonden.

Arādhanā - Uitnodiging

Vandanā - Eerbetoon

Saranagamana - Toevluchtname^[3]

Dasa sikkhāpada - De tien regels van discipline^[5]

De tien regels van discipline zijn bindend voor alle novicen. Zeer strenge leken kunnen deze regels ook navolgen bijvoorbeeld gedurende periodes van oefening en meditatie. Die tien regels zijn:

1. Ik neem het vaste voornemen geen enkel levend wezen te doden en geen enkel levend wezen te kwellen.

2. Ik neem het vaste voornemen niet te stelen en niet te nemen wat niet is gegeven.

3. Ik neem het vaste voornemen af te zien van alle seksuele wilsacties in daad, woord en gedachte.

5. Ik neem het vaste voornemen me te onthouden van alle bedwelmende dranken en drugs door welke onachtzaamheid veroorzaakt wordt.

6. Ik neem het vaste voornemen geen vast voedsel noch bepaalde dranken te gebruiken op een onpassende tijd.

7. Ik neem het vaste voornemen me te onthouden van dansen, zingen, muziek en van het bezoeken van onpassende shows.

8. Ik neem het vaste voornemen af te zien van het gebruik van guirlandes, parfums, crèmes, en van dingen die dienen tot het mooier maken van de persoon.

9. Ik neem het vaste voornemen geen hoge en luxueuze zitplaats en geen hoog en gerieflijk bed te gebruiken.

Sāmanera pañha - Vragen te beantwoorden door een novice^[6]

Wat is tien? - Degene die begiftigd is met tien attributen heet een Arahant.^[13]

Dvattimsākāra - De 32 delen van het lichaam^[14]

Dit lichaam bestaat uit: hoofdharen, lichaamsharen, nagels, tanden, huid, vlees, pezen, beenderen, merg, nieren, hart, lever, borstvlies, milt, longen, darmen, buikvlies, maag, uitwerpselen, gal, slijm, etter, bloed, zweet, vet, tranen, bloedwater, speeksel, neusslijm, gewrichtsvloeistof, urine en de hersenen.

Paccavekkhanā - De viervoudige overdenking van een monnik

1. Wijs overwegende draag ik het gewaad alleen om mijzelf te beschermen tegen koude, hitte, horzels, muggen, wind en zon en tegen slangen; en ook draag ik het gewaad als een bestendige bedekking voor mijn zedigheid.

2. Wijs overwegende gebruik ik voedsel niet voor het plezier ervan, noch voor de ijdelheid (die ontstaat uit de verkrijgbare lichamelijke kracht), noch om het lichaam te verfraaien, noch om het mooier te maken, maar enkel om dit lichaam in stand te houden, om de honger te stillen en om de uitoefening van het heilige leven mogelijk te maken. Ik gebruik het voedsel ook om de knagende honger (te wijten aan het voorafgaande gemis van voedsel) te weerstaan, en om de pijn (resulterende uit een te veel aan eten) te weerstaan. Aldus wordt mijn leven in stand gehouden, vrij van verkeerd handelen en vrij van ongemak.

3. Wijs overwegende maak ik gebruik van verblijfplaatsen alleen om mij te beschermen tegen koude en hitte, horzels en muggen, wind en zon, en tegen slangen, en eveneens als een bestendige bescherming tegen de guurheid van het klimaat, en ook teneinde dat vurig verlangen te verwerkelijken naar afzondering (die mentale concentratie voortbrengt).

4. Wijs overwegende maak ik gebruik van medicijn alleen als een hulp om lichamelijke pijnen die zijn ontstaan, te verminderen, en ook om die belangrijke voorwaarde in stand te houden, namelijk vrijheid van ziekte.

Dasadhamma sutta - Leerrede over de 10 Dhammas^[15]

Eens vertoefde de Verhevene te Savatthi in het Jetavana-klooster van Anathapindika. Daar sprak hij de monniken aldus toe:

“De volgende feiten moeten steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten om het heilige leven te leiden:

1. ‘Ik heb mijn levenswijze van leek nu gewijzigd in een andere, en wel die van monnik.’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

2. ‘Mijn leven is afhankelijk van anderen.’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

3. ‘Ik moet mij nu op een andere manier gedragen.’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

4. ‘Maakt mijn geest mij verwijten betreffende de staat van mijn deugdzaamheid?’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

5. ‘Berispen mijn mede-monniken, na me getest te hebben, mij betreffende de staat van mijn deugdzaamheid?’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

6. ‘Er zal eens een scheiding zijn van allen die mij dierbaar en geliefd zijn. De dood brengt mij die scheiding.’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

7. ‘Uit wilsacties ben ik samengesteld.^[16] Ik ben de erfgenaam van mijn wilsacties. Mijn wilsacties zijn de moederschoot waaruit ik ontsproot. Mijn wilsacties zijn mijn verwanten; ze zijn mijn toevlucht. Welke wilsacties ik ook zal doen, goede of slechte, ik zal de erfgenaam ervan zijn.’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

8. ‘Hoe breng ik mijn nachten en dagen door?’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

9. ‘Schep ik behagen in eenzaamheid?’^[17] - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

10. ‘Heb ik bovennatuurlijke vermogens verworven? Heb ik die hogere wijsheid verkregen, zodat ik, wanneer ik dienaangaande door mede-monniken ondervraagd word, op het laatste ogenblik, bij de dood, niet terneergeslagen zal zijn?’ - Dit moet steeds weer overdacht worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten.

Monniken, dit zijn de feiten die steeds weer overdacht moeten worden door iemand die het huiselijke leven heeft verlaten om het heilige leven te leiden.”

Maha mangala sutta - De leerrede over de grootste zegeningen^[18]

Een belangrijke leerrede voor leken is het Maha mangala sutta, de leerrede over de grootste zegeningen. De erin genoemde zegeningen leiden stap voor stap naar de bevrijding van alle lijden.

evam me suttam. ekam samayam bhagavā sāvatthiyam viharati jetavane anāthapindikassa ārāme. atha ko aññatarā devatā, abhikkanthāya rattiyā, abhikkanthavannā, kevalakappam jetavanam obhāsetvā, yena bhagavā ten'upasankami. upasankamitvā bhagavantam abhivādetvā ekamantam atthāsi. ekamantam thita kho sa devatā bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:

Aldus heb ik gehoord. Toen de Verhevene eens te Savatthi verbleef in het Jetavana-klooster van Anathapindika, kwam 's nachts een godheid naar hem toe. De schittering van die godheid verlichtte het hele klooster. Hij groette de Boeddha eerbiedig, ging vol respect naast hem staan en sprak hem toe met de woorden:

“Veel goden en mensen die naar geluk verlangen, hebben zich afgevraagd wat de hoogste zegeningen zijn. Vertelt mij a.u.b. wat die zegeningen zijn.”

“Niet met dwazen om te gaan, maar omgang te hebben met de wijzen. Diegenen te eren die eer waard zijn. - Dit is de hoogste zegening.”

“Op een gunstige plaats te vertoeven. In het verleden heilzame daden te hebben verricht. Zichzelf in de juiste richting te zetten (naar het hogere te streven). - Dit is de hoogste zegening.”

“Veel te leren, en welbedreven te zijn in een handwerk. Wel-geoefend te zijn in discipline (in deugdzaamheid). Een goede taalbeheersing te hebben. - Dit is de hoogste zegening.”

“Vader en moeder te ondersteunen. Vrouw (resp. man) en kinderen lief te hebben. Een vreedzaam beroep uit te oefenen. - Dit is de hoogste zegening.”

“Edelmoedig en vrijgevig te zijn. Oprecht van gedrag te zijn. Zijn verwanten te helpen. Smetteloos van gedrag te zijn. – Dit is de hoogste zegening.”

“Afkerig te zijn van het kwade. Van het kwade af te zien. Geen bedwelmende dranken of drugs tot zich te nemen. Standvastig te zijn in het goede. - Dit is de hoogste zegening.”

“Respect te tonen. Nederig te zijn. Tevreden te zijn. Dankbaar te zijn. Naar de leer te luisteren op passende tijden.^[19] - Dit is de hoogste zegening.”

“Verdraagzaam en geduldig te zijn. Gehoorzaam te zijn. Naar monniken te gaan. Religieuze gesprekken te leiden op passende tijden. - Dit is de hoogste zegening.”

“Zelfbedwongen te zijn. Een heilig en zuiver leven te leiden. Het inzien van de vier heilige waarheden. Het verwerkelijken van Nibbāna. - Dit is de hoogste zegening.”

“Een gemoed te hebben dat niet door de grillen van het leven wordt bewogen; een gemoed te hebben dat vrij is van verdriet; een gemoed te hebben dat bevrijd is van smetten; een gemoed te hebben dat vrij is van angst en dat vol is van vrede. - Dit is de hoogste zegening.”

“Zij die deze voorwaarden voor zulke zegeningen hebben vervuld, zijn steeds en overal zegevierend en zij hebben steeds geluk. Voor hen zijn dit de hoogste zegeningen.”

Ratana sutta - De Juweel-toespraak

In het vijfde jaar na de Verlichting ontstond er hongersnood in de stad Vesāli. Ten gevolge daarvan stierven eerst de arme mensen. De stank van hun lichamen trok een groot aantal geesten aan. Aangetast door die boze geesten stierf een nog groter aantal mensen. Zó groot was de stank van de lijken dat de inwoners ingewandsziekten kregen. Er waren toen dus drie plagen: de plaag van hongersnood, de plaag van boze geesten en de plaag van ziekte.

De inwoners van Vesāli nodigden toen de Boeddha, die te Varanasi vertoefde, uit om hen te komen helpen door zijn bovennatuurlijke krachten. En de Verhevene ging met een groot gevolg naar Vesāli.

Sakka, de koning van de goden, kwam in gezelschap van een groep godheden eveneens naar Vesāli. En door het samenkomen van zulke machtige goden sloegen de boze geesten voor het grootste deel op de vlucht.

In de avond stond de Leraar bij de poort van de stad en sprak tot de ouderling Ānanda: “Ānanda, ontvang van mij deze Juweel-toespraak en reciteer ze als bescherming binnen de drie muren van de stad Vesāli, terwijl je met de Licchavi-prinsen de ronde doet in de stad.”

De ouderling ontving de Juweel-toespraak uit de mond van de Leraar, nam water in de stenen nap van de Meester en ging naar de stad. Daar nam hij zijn plaats in aan de poort. Toen hij daar stond, mediteerde hij over alle verdiensten van de Boeddha, te beginnen met diens verheven besluit. Vervolgens beschouwde hij de tien volmaaktheden van de Tathāgata; de vijf grote opofferingen; de drie verdienstelijke daden ten behoeve van de wereld, ten behoeve van zijn verwanten en omwille van de Verlichting, zijn bereiken van alwetendheid en de negen bovenzinnelijke voorwaarden.

Daarna betrad Ānanda de stad en ging gedurende de drie nachtwaken rond binnen de drie muren van de stad. Hierbij reciteerde hij de Juweel-toespraak als bescherming.

Op het moment dat de eerwaarde Ānanda de woorden: “Wat er bestaat”, (vers drie) uitsprak en het water omhoog sprenkelde, viel het op de boze geesten. Vanaf de derde strofe rezen druppels water die op zilveren bolletjes leken, omhoog in de lucht en vielen op de zieke mensen. Onmiddellijk was de ziekte van hen genezen. De boze geesten werden door de druppels geraakt en probeerden te ontsnappen. Hoewel er zeer veel deuren waren, was er voor hen niet genoeg plaats om door de deuropeningen te ontsnappen. Daarom braken zij de muur af en zo ontkwamen zij.

De bevolking van Vesāli maakte de raadszaal met alle soorten van parfums welriekend, richtte een baldakijn op en maakte een zitplaats voor de Boeddha gereed. De Leraar ging er neerzitten en de gemeenschap van de monniken en de gastheren van de Licchavi-prinsen zaten in een kring om hem heen. En Sakka, de koning van de goden, stond – omgeven door een groep goden – op een passende plaats.

De ouderling Ānanda ging door de hele stad en keerde terug met een grote menigte mensen die van hun ziekte genezen waren. Hij begroette de Meester en ging neerzitten. Wederom reciteerde de Leraar de Juweel-toespraak. Op het einde ervan verkregen zeer veel levende wezens begrip van de leer. Aldus reciteerde hij op dezelfde manier op de volgende dag en gedurende zeven dagen daarna dezelfde toespraak. En toen hij zag dat alle plagen geluwd waren, nam hij afscheid en vertrok vanuit Vesāli.^[20]

Karaniyā metta sutta - De leerrede over liefdevolle vriendelijkheid^[22]

Toen de Boeddha eens te Sāvatthi vertoefde, ging een groep monniken, na van hem onderwerpen voor meditatie gekregen te hebben, naar een bos om er het regenseizoen door te brengen. Door hun aankomst waren de boomgodheden die in dat bos woonden, bezorgd. Zij moesten van hun bomen afdalen en op de grond blijven. Zij hoopten echter dat de monniken weldra zouden vertrekken. Maar toen bleek dat de monniken het hele regenseizoen van drie maanden daar zouden blijven, bestookten de boomgodheden die monniken ’s nachts op diverse manieren om hen weg te jagen.

Omdat het onmogelijk was onder zulke omstandigheden te leven, gingen de monniken naar de Verhevene en deelden hem hun moeilijkheden mede. Daarop gaf de Boeddha aan hen onderricht met de toespraak over liefdevolle vriendelijkheid, en hij gaf hun de raad om met deze leerrede als hun bescherming terug te keren.

De monniken gingen weer naar het bos en beoefenden de instructie die hun was meegegeven. De hele atmosfeer doordrongen zij met hun stralende gedachten van liefdevolle vriendelijkheid (mettā). De godheden werden aldus door deze kracht van liefde beïnvloed en stonden hun toe in vrede te mediteren.

“Wie de staat van vrede wenst te bereiken, moet het heilzame weten, moet energiek zijn en geheel en al oprecht. Hij of zij moet vriendelijk zijn, zachtmoedig en zonder hoogmoed, tevreden en gemakkelijk in onderhoud te voorzien, met weinig bezigheden en zonder veel benodigdheden. Met de zinnen bedaard, bescheiden, zonder begeerte gaat hij of zij onder de mensen. En niet in het geringste mag enige overtreding begaan worden waarvoor andere wijze mensen hem of haar zouden kunnen berispen. En laat hij of zij denken:

‘Mogen alle levende wezens gelukkig zijn en vol vrede, moge hun hart vervuld zijn van geluk, mogen zij gelukzalig van harte zijn. Wat voor levende wezens er ook zijn, hetzij zwak of sterk, allen zonder uitzondering, groot of klein of middelmatig, dun of dik, zichtbare en onzichtbare wezens, de wezens die veraf zich bevinden of nabij, bestaande wezens en de wezens die naar bestaan zoeken, - moge geluk al hun harten vervullen, mogen zij gelukzalig van harte zijn.’

Laat niemand de ander bedriegen en laat men niemand verachten om welke reden dan ook. Laat men nooit iemand anders iets kwaads toewensen, uit ergernis of uit vijandige gezindheid. Zoals een moeder haar eigen zoon, haar enig kind beschermt met haar leven, laat men zo voor alle levende wezens zijn gemoed ontvouwen. Laat men vol goedheid en mededogen voor de gehele wereld zijn gemoed ontvouwen, onbegrensd: opwaarts, neerwaarts, rondom en kruiselings in het midden, naar alle richtingen; ongestoord, vrij van haat en vrij van vijandschap. En of men nu staat of gaat, zit of ligt, laat men, steeds als men van vermoeidheid vrij is, zich vestigen in deze oplettendheid. Dat geldt hier reeds als goddelijk vertoeven. En wie niet meer in verkeerde meningen is gevangen, wie deugdzaam is, aan wie inzicht eigen is, wie begeerte naar zintuiglijk genot heeft overwonnen, hij of zij komt beslist niet meer in een moederschoot.”

Khandha paritta - Bescherming van de groepen^[23]

Eens vertoefde de Verhevene te Sāvatthi in het Jetavana-klooster van Anathapindika. In die tijd was in Sāvathi een zekere monnik gestorven ten gevolge van een slangenbeet. Veel monniken gingen daarop naar de Boeddha toe, groetten hem eerbiedig en gingen naast hem zitten. En zij spraken aldus tot de Gezegende: “Eerwaarde Heer, een zekere monnik te Sāvatthi is gestorven ten gevolge van een slangenbeet.”

“Wel, monniken,” zei de Boeddha, “die monnik heeft niet met gedachten van liefdevolle vriendelijkheid (mettā) de vier koninklijke groepen van slangen doordrongen. Indien hij dat wel had gedaan, zou hij niet gestorven zijn ten gevolge van een slangenbeet. En die vier koninklijke groepen van slangen zijn: de koninklijke groep van slangen met naam Virūpakkha, de koninklijke groep van slangen met naam Erāpatha, de koninklijke groep van slangen met naam Chabyāputta, en de koninklijke groep van slangen met naam Kanhāgotamaka. Monniken, die monnik heeft niet met gedachten van liefdevolle vriendelijkheid deze vier koninklijke groepen van slangen doordrongen. Indien hij dat wel had gedaan, zou hij niet gestorven zijn ten gevolge van een slangenbeet. Monniken, ik druk jullie op het hart deze vier koninklijke groepen van slangen met gedachten van liefdevolle vriendelijkheid te doordringen, voor jullie eigen veiligheid, voor jullie behoud en voor jullie bescherming.” Aldus sprak de Verhevene. En na deze woorden toonde de Boeddha, de Gezegende, hoe zij moesten denken:

“Oneindig (in deugd) is de Boeddha, oneindig is de Dhamma, oneindig is de Ariyasangha. Eindig zijn kruipende wezens, slangen, schorpioenen, duizendpoten, spinnen, hagedissen en muizen. Veiligheid is door mij gebracht. Ik heb mijzelf beschermd. Gaat heen, gij wezens. Ik buig terneer voor de Gezegende; ik vereer de zeven volmaakt Verlichten.”^[24]

Mettanisamsa sutta – Leerrede over de zegeningen van liefdevolle vriendelijkheid^[25]

Eens vertoefde de Verhevene te Sāvatthi in het Jetavana-klooster van Anathapindika. Daar sprak hij de monniken toe met de leerrede over de zegeningen van liefdevolle vriendelijkheid:

“Monniken, elf zegeningen kunnen verwacht worden van de bevrijding van het hart door zichzelf vertrouwd te maken met de gedachten van liefdevolle vriendelijkheid (mettā), door het ontwikkelen van liefdevolle vriendelijkheid, door deze gedachten steeds te laten toenemen, door liefdevolle vriendelijkheid te beschouwen als een voertuig van uitdrukking, en eveneens als iets dat gewaardeerd moet worden, door in overeenstemming met deze gedachten te leven, door deze denkbeelden in praktijk te brengen en door ze te vestigen. Die elf zegeningen zijn:

11) en als men hier en nu niet de hoogste heiligheid bereikt, dan komt men in de Brahma-wereld weer tot bestaan.

Monniken, deze elf zegeningen kunnen verwacht worden van de bevrijding van het hart door liefdevolle vriendelijkheid.”

Mittanisamsa - De voordelen van vriendschap^[26]

1. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, zal rijkelijk gastvrijheid ontvangen, steeds als hij ver van huis gaat.

2. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, zal geëerd worden, welk land, welk dorp of welke stad hij ook bezoekt.

3. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, zal niet door rovers overweldigd worden. Vorstelijke personen zullen niet op hem neerkijken. Hij zal over zijn vijanden triomferen.

4. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, keert thuis met gevoelens van vriendschap; hij is gelukkig op bijeenkomsten van het volk; en hij wordt het hoofd van zijn verwanten.

5. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt en die gastvrij is voor anderen, ontvangt op zijn beurt gastvrijheid. Hij is vol respect voor anderen en ontvangt op zijn beurt respect. Hij geniet zowel lof als roem.

6. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt en die vrijgevig is, ontvangt zelf gaven. Hij is vol eerbied jegens anderen en wordt op zijn beurt met eerbied bejegend. Hij verkrijgt voorspoed en roem.

7. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, schijnt in glorie als het vuur, en straalt als een god. Nooit zal voorspoed hem verlaten.

8. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, zal veel productief vee hebben. Het zaad op de velden zal gedijen. Hij geniet de vruchten van wat gezaaid is.

9. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, zal beschermd worden, indien hij van een steile rotswand of van een berg of uit een boom mocht vallen; hij zal geen letsel ondervinden.

10. Degene die oprechte vriendschap onderhoudt, kan niet door vijanden ten val gebracht worden, net zo min als een diepgewortelde banyan boom door de wind omvergeworpen kan worden.

Mora paritta - De bede van de pauwhaan om bescherming^[27]

udetayañcakkhumā ekarājā harissavanno pathavippabhāso tam tam namassāmi harissavannam pathavippabhāsam tayajja guttā viharemu divasam ye brāhmanā vedagu sabbadhamme te me namo te ca mam palayantu namatthu buddhānam namatthu bodhiyā namo vimuttānam namo vimuttiyā imam so parittam katvā moro carati esanā. apetayañcakkhumā ekarājā. harissavanno pathavippabhāso tam tam namassāmi harissavannam pathavippabhāsam tayajja guttā viharemu rattim ye brāhmanā vedagu sabbadhamme te me namo te ca mam pālayantu namatthu buddhānam namanhu bodhiyā namo vimuttānam namo vimuttiyā imam so parittam katvā moro vāsamakappayīti. atthi loke sīlaguno saccam soceyya-nuddayā tena saccena kāhami sacca-kiriya-manuttaram āvajjitvā dhammabalam saritvā pubbake jine sacca-balama-vassāya sacca-kiriya-makāsaham santi pakkhā apattanā santi pādā avañcanā mātā pitā ca nikkhantā jātaveda patikkama saha sacce kate mayham mahā-pajjalito sikkhī vajjesi solasa karīsāni udakam patvā yathā sikkhī saccena me samo natthi esā me sacca-pāramī’ti.

De goud getinte zon komt op; ze heeft gezichtsvermogen en is enige vorstin; zij verlicht de aarde. Ik aanbid u, goud getinte zon die de aarde verlicht. Door u beschermd, leven wij vandaag in veiligheid.

Moge mijn verering gericht zijn tot die Brāhmanas^[28] die Verlichting bereikt hebben door het begrijpen van alle dhammas. Mogen zij mij beschermen. Moge mijn verering gericht zijn tot de vroegere Boeddhas; moge mijn verering gericht zijn tot hun Verlichting. Moge mijn verering gericht zijn tot degenen die geheel bevrijd zijn van de slavernij; moge mijn verering gericht zijn tot hun bevrijding.

De goud getinte zon gaat onder; ze heeft gezichtsvermogen en is enige vorstin; zij verlicht de aarde. Ik aanbid u, goud getinte zon die de aarde verlicht. Door u beschermd, leven wij vannacht in veiligheid.

Moge mijn verering gericht zijn tot die Brāhmanas die Verlichting bereikt hebben door het begrijpen van alle dhammas. Mogen zij mij beschermen. Moge mijn verering gericht zijn tot de vroegere Boeddhas; moge mijn verering gericht zijn tot hun Verlichting. Moge mijn verering gericht zijn tot degenen die geheel bevrijd zijn van de slavernij; moge mijn verering gericht zijn tot hun bevrijding.

Na deze bescherming gemaakt te hebben, brengt de pauwhaan zijn leven op zijn gemak door.

Canda paritta - De bede van de maangod^[29] om bescherming^[30]

Eens vertoefde de Verhevene te Savatthi in het Jetavana-klooster van Anāthapindika. In die tijd werd de maangod Candima gegrepen door Rāhu, heer van de Asuras.^[31] Candima herinnerde zich toen de Gezegende en sprak dit vers:

“Gij Boeddha, held, u bent geheel vrij van alle kwaad. Ik vereer u. Ik ben in een benarde positie terecht gekomen. Weest u mijn toevlucht.”

Hierop richtte de Gezegende zich ten behoeve van de maangod Candima tot Rāhu, heer van de Asuras, met de woorden: “Rāhu, de maangod Candima heeft zijn toevlucht genomen tot de Tathagata, de Volmaakte. Laat Candima vrij. De Boeddhas stralen mededogen uit over de hele wereld.”

Na deze woorden liet Rāhu, heer van de Asuras, de maangod Candima los. Terstond ging hij naar Vepacitta, heer van de Asuras, en ging trillend van angst en met de haren overeind naast hem staan. Toen richtte Vepacitta zich tot Rāhu met de woorden:

“Rāhu, waarom heb je zo plotseling de maangod Candima vrijgelaten? Waarom sta je hier zo te trillen en waarom ben je zo bang?”

“De Boeddha heeft tot mij gesproken met de vraag Candima vrij te laten. Indien ik de maangod Candima niet had vrijgelaten, zou mijn hoofd in zeven stukken zijn gespleten. En ik zou niet gelukkig zijn geweest. Daarom liet ik Candima vrij.”

Suriya paritta - De bede van de zonnegod om bescherming^[32]

Eens vertoefde de Verhevene te Savatthi in het Jetavana-klooster van Anāthapindika. In die tijd werd de zonnegod Suriya gegrepen door Rāhu, heer van de Asuras. Suriya herinnerde zich toen de Gezegende en sprak dit vers:

“Gij Boeddha, held, u bent geheel vrij van alle kwaad. Ik vereer u. Ik ben in een benarde positie terecht gekomen. Weest u mijn toevlucht.”

Hierop richtte de Gezegende zich ten behoeve van de zonnegod Suriya tot Rāhu, heer van de Asuras, met de woorden: “Rāhu, de zonnegod Suriya heeft zijn toevlucht genomen tot de Tathagata, de Volmaakte. Laat Suriya vrij. De Boeddhas stralen mededogen uit over de hele wereld. Rāhu, verslindt niet de verdrijver van de duisternis, de stralende, die vol majesteit door de lucht reist. Rāhu, laat Suriya, mijn zoon, vrij.”

Na deze woorden liet Rāhu, heer van de Asuras, de zonnegod Suriya los. Terstond ging hij naar Vepacitta, heer van de Asuras, en ging trillend van angst en met de haren overeind naast hem staan. Toen richtte Vepacitta zich tot Rāhu met de woorden:

“Rāhu, waarom heb je zo plotseling de zonnegod Suriya vrijgelaten? Waarom sta je hier zo te trillen en waarom ben je zo bang?”

“De Boeddha heeft tot mij gesproken met de vraag Suriya vrij te laten. Indien ik de zonnegod Suriya niet had vrijgelaten, zou mijn hoofd in zeven stukken zijn gespleten. En ik zou niet gelukkig zijn geweest. Daarom liet ik Suriya vrij.”

Dhajjagga paritta - De vaandel-bescherming^[33]

evam me sutam, ekam samayam bhagavā, sāvatthiyam viharati jetavane anāthapindikassa, ārāme, tatra, kho, bhagavā bhikkhū āmantesi: bhikhavo’ti, bhadante’ti te bhikkhū bhagavato paccassosum, bhagavā etad-avoca:

bhūtapubbam bhikkhave devāsurasangāmo samupabyulho ahosi, atha, kho, bhikkhave, sakko devānam-indo deve tāvatimse āmantesi: sace mārisā devānam sangāmagatānam uppajjeyya bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā mameva tasmim samaye dhajaggam ullokeyyātha, mamam hi vo dhajaggam ullokayatam yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahiyyissati, no ce me dhajaggam ullokeyyātha, atha pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha pājapatissa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayatam, yambhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahiyyissati, no ce pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha, atha varunassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha, varunassa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayatam, yambhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso va, so pahīyyissati.

no ce me dhajaggam ullokeyyātha atha pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha, pajāpatissa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayatam yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahīyyissati.

no ce pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha, atha varunassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha, varunassa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayatam yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahīyyissati.

no ce varunassa devarājassa dhajaggam ullokeyyatha, atha īsānassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha, īsānassa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayatam, yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahīyyissati.

tam kho pana bhikkhave sakkassa vā devānamindassa dhajaggam ullokayatam, pajāpatissa vā devarājassa dhajaggam ullokayatam, varunassa vā devarājassa dhajaggam ullokayatam, īsānassa vā devarājassa dhajaggam ullokayatam, yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahīyyethāpi no’pi pahīyyetha, tam kissa hetu?

sakko, bhikkhave, devānamindo avītarāgo avītadoso avītamoho, bhīru-cchambhī, utrāsī, palāyiti. ahañca kho bhikkhave evam vadāmi: sace tumhākam bhikkhave arañña-gatānam vā rukkhamūlagatānam vā suññāgaragatānam vā, uppajjeyya bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā mam-eva tasmim samaye anussareyyātha: itipi so bhagavā, araham, sammā-sambuddho, vijjācarana sampanno, sugato, lokavidū, anuttaro, purisadammasārathi satthā devamanussānam buddho bhagavāti. mamam hi vo bhikkhave, anussaratam, yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahiyyissati.

no ce mam anussareyyātha, atha dhammam anussareyyātha: svākkhāto bhagavatā dhammo, sanditthiko akāliko ehipassiko, opanayiko paccatam veditabbo viññūhīti. dhammam hi vo bhikkhave anussaratam yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā so pahīyyissati.

no ce dhammam anussareyyātha: atha sangham anussareyyātha: supatipanno bhagavato sāvakasangho, ujupatipanno bhagavato sāvakasangho, ñāyapatipanno bhagavato sāvakasangho, sāmīcipatipanno^[34] bhagavato sāvakasangho, yadidam cattāri purisayugāni attha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasangho, āhuneyyo pāhuneyyo dakkhineyyo añjalikaraniyo,^[35] anuttaram puññakkhettam lokassāti, sangham hi vo bhikkhave anussaratam, yam bhavissati bhayam vā chambhitattam vā lomahamso vā, so pahiyyissati.

tam kissa hetu? tathāgato hi bhikkhave araham sammāsambuddho, vītarāgo vītadoso vītamoho, abhīru acchambhī anuttarāsī apalāyīti.

Aldus heb ik gehoord. Eens vertoefde de Verhevene te Sāvatthi, in het Jetavana-klooster. Daar sprak hij de monniken toe met de volgende woorden:

“Monniken, eens was er een oorlog tussen de devas en de asuras. Toen richtte Sakka, koning van de goden, zich tot de devas van de Tavatimsa-hemel met de volgende woorden: ‘Devas, als er angst of vrees of ontzetting bij jullie ontstaat, ziet dan op naar mijn eigen vaandel of naar het vaandel van Pajapati of naar dat van Varuna.’

Welnu, monniken, die goden zijn zelf niet vrij van angst, want zij zijn nog onderhevig aan begeerte, afkeer en illusie. Indien angst of vrees of ontzetting bij jullie ontstaat, dan moeten jullie allereerst aan mij denken, en wel aldus:

‘Waarlijk, de Verhevene is heilig, volledig verlicht, volmaakt in kennis en volmaakt in gedrag. Hij is gezegend, een kenner van de werelden. Hij is de onvergelijkbare leider van mensen die bedwongen moeten worden en van mensen die volgzaam zijn. Hij is de leraar van goden en van mensen. Hij is de Ontwaakte en Verhevene.’

Monniken, als jullie aan mij denken, verdwijnt elke angst of vrees of paniek die mogelijk bij jullie ontstaat. En wat is de reden hiervoor? – Monniken, de Verhevene die heilig is, volmaakt verlicht, is vrij van begeerte, vrij van afkeer, is vrij van onwetendheid en is niet onderhevig aan vrees, paniek, angst of vlucht.

‘Duidelijk uitgelegd is de leer door de Verhevene; hier en nu op juistheid te controleren; met onmiddellijk resultaat. Ze nodigt ieder uit om alles zelf te testen; ze leidt naar Nibbāna. Ze is te begrijpen door de wijze, ieder voor zichzelf.’

Monniken, als jullie aan de leer denken, verdwijnt elke angst of vrees of paniek die mogelijk bij jullie ontstaat. En wat is de reden hiervoor? – Monniken, de Verhevene die heilig is, volmaakt verlicht, is vrij van begeerte, vrij van afkeer, is vrij van onwetendheid en is niet onderhevig aan vrees, paniek, angst of vlucht.

‘Van goed gedrag is de Orde van de discipelen van de Gezegende. Van oprecht gedrag is de Orde van de discipelen van de Gezegende. Van wijs gedrag is de Orde van de discipelen van de Gezegende. Van plichtsgetrouw gedrag is de Orde van de discipelen van de Gezegende. Deze Orde van de discipelen van de Gezegende – namelijk de vier paren van personen, de acht soorten individuen – is offergaven waard, is gastvrijheid waard, is geschenken waard, is waard eerbiedig gegroet te worden, is een onvergelijkbaar veld van verdienste voor de wereld.’

Monniken, als jullie aan de Orde denken, verdwijnt elke angst of vrees of paniek die mogelijk bij jullie ontstaat. En wat is de reden hiervoor? – Monniken, de Verhevene die heilig is, volmaakt verlicht, is vrij van begeerte, vrij van afkeer, is vrij van onwetendheid en is niet onderhevig aan vrees, paniek, angst of vlucht.”

Zo sprak de Gezegende. En hij vatte deze leerrede nog eens samen met de woorden:

Mahā Kassapa Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[36]

Eens vertoefde de Verhevene te Rājagaha in het Veluvana-park, op de voederplaats van de eekhoorntjes. Op die tijd verbleef de eerwaarde Mahā Kassapa in de Pipphali-grot. Hij werd er door een ziekte gekweld; hij leed zeer daaronder en was zwaar ziek.

Toen stond de Gezegende op van zijn eenzame plek en bracht in de avonduren een bezoek aan de eerwaarde Mahā Kassapa, ging naast hem zitten op een voor hem gereed gemaakte stoel en sprak:

“Wel, Kassapa, hoe is het met je? Kun je het uithouden? Kun je je lijden verdragen? Zijn er tekenen dat je pijn afneemt? Of neemt ze toe?”

“Neen, Eerwaarde Heer, ik kan het niet uithouden, ik kan het niet verdragen, de pijn is erg groot. Er is geen teken dat de pijn afneemt, maar wel dat ze toeneemt.”

“Welnu, Kassapa, de volgende zeven factoren van Verlichting zijn goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Zij leiden naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna. Het zijn:

1. Oplettendheid. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

2. Onderzoek van de leer. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

3. Inspanning met volharding. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

4. Vervoering. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

5. Kalmte, Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

6. Concentratie. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

7. Gelijkmoedigheid. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

Deze zeven factoren van Verlichting zijn goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Zij leiden naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.”

En de eerwaarde Kassapa verklaarde hierop: “Waarlijk, zij zijn de factoren van Verlichting. Waarlijk, zij zijn de factoren van Verlichting.”

Aldus sprak de Gezegende. En de eerwaarde Mahā Kassapa verheugde zich in zijn hart over de woorden van de Boeddha. Hierna herstelde de eerwaarde Maha Kassapa van zijn kwaal en die kwaal verdween.

Mahā Moggallāna Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[37]

Eens vertoefde de Verhevene te Rājagaha in het Veluvana-park, op de voederplaats van de eekhoorntjes. Op die tijd verbleef de eerwaarde Mahā Moggallāna op de Gierepiek (Gijjhakūta). Hij werd er door een ziekte gekweld; hij leed zeer daaronder en was zwaar ziek.

Toen stond de Gezegende op van zijn eenzame plek en bracht in de avonduren een bezoek aan de eerwaarde Mahā Moggallāna, ging naast hem zitten op een voor hem gereed gemaakte stoel en sprak:

“Wel, Moggallāna, hoe is het met je? Kun je het uithouden? Kun je je lijden verdragen? Zijn er tekenen dat je pijn afneemt? Of neemt ze toe?”

“Neen, Eerwaarde Heer, ik kan het niet uithouden, ik kan het niet verdragen, de pijn is erg groot. Er is geen teken dat de pijn afneemt, maar wel dat ze toeneemt.”

“Welnu, Moggallāna, de volgende zeven factoren van Verlichting zijn goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Zij leiden naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna. Het zijn:

3. Inspanning met volharding, Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

5. Kalmte. Deze factor van Verlichting is goed door mij uitgelegd, beoefend en volledig door mij tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

En de eerwaarde Moggallāna verklaarde hierop: “Waarlijk, zij zijn de factoren van Verlichting. Waarlijk, zij zijn de factoren van Verlichting.”

Aldus sprak de Gezegende. En de eerwaarde Mahā Moggallāna verheugde zich in zijn hart over de woorden van de Boeddha. Hierna herstelde de eerwaarde Mahā Moggallāna van zijn kwaal en die kwaal verdween.

Mahā Cunda Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[38]

Eens vertoefde de Verhevene te Rājagaha in het Veluvana-park, op de voederplaats van de eekhoorntjes. Op die tijd werd hij door een ziekte gekweld; hij leed zeer daaronder en was zwaar ziek.

Toen stond de eerwaarde Mahā Cunda^[39] op van zijn eenzame plek en bracht in de avonduren een bezoek aan de Verhevene. Hij groette hem eerbiedig en ging naast hem zitten.

De Gezegende zei toen tot de eerwaarde Mahā Cunda: “Cunda, laat de factoren van Verlichting in je geest komen.”

“Eerwaarde Heer, de volgende zeven factoren van Verlichting zijn door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Zij leiden naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna. Het zijn:

1. Oplettendheid. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

2. Onderzoek van de leer. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

3. Inspanning met volharding. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

4. Vervoering. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

5. Kalmte. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

6. Concentratie. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

7. Gelijkmoedigheid. Eerwaarde Heer, deze factor van Verlichting is door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Hij leidt naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.

Eerwaarde Heer, deze zeven factoren van Verlichting zijn door de Gezegende goed uitgelegd, beoefend en volledig tot ontwikkeling gebracht. Zij leiden naar een volmaakt begrip, naar een volledige verwerkelijking van de vier edele waarheden en naar Nibbāna.”

En de Gezegende verklaarde hierop: “Waarlijk, Cunda, zij zijn de factoren van Verlichting. Waarlijk, Cunda, zij zijn de factoren van Verlichting.”

Aldus sprak de eerwaarde Cunda. En de Meester stemde ermee in. Hierna herstelde de Gezegende van zijn kwaal en die kwaal verdween.

Girimānanda sutta - De toespraak tot de eerwaarde Girimānanda^[40]

Eens verbleef de Verhevene te Savatthi, in het Jetavana-klooster van Anathapindika. Te dien tijde nu leed de eerwaarde Girimānanda aan een ziekte, hij werd erdoor gekweld en hij was zwaar ziek. Daarop begaf zich de eerwaarde Ānanda naar de Boeddha, groette hem, ging naast hem zitten, en zei:

“Bhante,^[41] de eerwaarde Girimānanda lijdt aan een ziekte, hij wordt erdoor gekweld en hij is zwaar ziek. Het ware goed, Bhante, indien de Gezegende de eerwaarde Girimānanda zou opzoeken, uit medelijden met hem.”

Daarop sprak de Verhevene: “Ānanda, indien jij de monnik Girimānanda opzoekt en hem de tien contemplaties opzegt, dan zal die monnik, na ze te hebben vernomen, onmiddellijk van zijn ziekte genezen. Die tien contemplaties zijn:

(1) En wat, Ānanda, is contemplatie over niet-bestendigheid? - Welnu, Ānanda, een monnik gaat naar het bos of naar de voet van een boom of naar een lege plek en overweegt er aldus: ‘Materie (vorm) is niet bestendig; gevoel of gewaarwording is niet bestendig; waarneming is niet bestendig; geestelijke formaties zijn niet bestendig; bewustzijn is niet bestendig.’ Aldus blijft hij niet-bestendigheid beschouwen in deze vijf groeperingen. Dit, Ānanda, heet contemplatie over niet-bestendigheid.

(2) En wat, Ānanda, is contemplatie over niet-zelf? - Welnu, Ānanda, een monnik gaat naar het bos of naar de voet van een boom of naar een lege plek en overweegt er aldus: ‘Het oog is niet-zelf, zichtbare objecten zijn niet-zelf; het oor is niet-zelf; geluiden zijn niet-zelf; de neus is niet-zelf, geuren zijn niet-zelf; de tong is niet-zelf, smaken zijn niet-zelf; het lichaam is niet-zelf, lichamelijke contacten (tastbare objecten) zijn niet-zelf; de geest is niet-zelf, mentale objecten zijn niet-zelf.’ Aldus blijft hij niet-zelf beschouwen in deze inwendige en uitwendige grondslagen. Dit, Ānanda, heet contemplatie over niet-zelf.

(3) En wat, Ānanda , is contemplatie over onzuiverheid? - Welnu, Ānanda, een monnik beschouwt dit lichaam van top tot teen, vanaf de voetzolen opwaarts, vanaf het puntje van het hoofdhaar neerwaarts. Hij beschouwt dit lichaam dat met huid overgoten is, zoals het vol is van vele soorten onzuiverheden. ‘Dit lichaam bestaat uit: hoofdharen, lichaamsharen, nagels, tanden, huid, vlees, pezen, beenderen, merg, nieren, hart, lever, borstvlies, milt, longen, darmen, buikvlies, maag, uitwerpselen, gal, slijm, etter, bloed, zweet, vet, tranen, bloedwater, speeksel, neusslijm, gewrichtsvloeistof, urine en de hersenen.’ Aldus blijft hij onzuiverheid beschouwen in dit lichaam. Dit, Ānanda, heet contemplatie over onzuiverheid.

(4) En wat, Ānanda, is contemplatie over nadeel (gevaar)? - Welnu, Ānanda, een monnik gaat naar het bos of naar de voet van een boom of naar een lege plek en overweegt er aldus: ‘Talrijk zijn de kwalen, talrijk zijn de nadelen (gevaren) van dit lichaam. Want in dit lichaam ontstaan verschillende ziektes, zoals oogziekte, oorziekte, neusziekte, tongziekte, lichaamsziekte, hoofdpijn, de bof^[42], mondziekte, tandpijn, hoest, astma, verkoudheid, brandend maagzuur, koorts, maagkwalen, flauwte, dysenterie, gezwel, koliek, melaatsheid, steenpuist, klierziekte, tuberculose, vallende ziekte, ringworm, jeuk, huiduitslag, roos op het hoofd, puistjes, oververzadigdheid, suikerziekte, aambeien, kanker, etterkanaal (fistel), en ziektes ontstaan uit gal, uit slijm, uit winden, uit conflicten van de lichaamsvochten, uit weersveranderingen, uit ongunstige omstandigheden (onjuist gedrag), ziektes ontstaan door opzet van anderen, ziektes ontstaan uit resultaten van wilsacties,^[43] en verder koude, hitte, honger, dorst, uitwerpselen en urine.’ Aldus blijft hij nadeel (gevaar) beschouwen in dit lichaam. Dit, Ānanda, heet contemplatie over nadeel (gevaar).

(5) En wat, Ānanda, is contemplatie over opgeven (vernietiging van de smetten)? - Welnu, Ānanda, een monnik staat geen gedachte van zinsverlangen toe die in hem is ontstaan. Maar hij geeft ze op, verdrijft ze, maakt er een einde aan en vernietigt ze. Hij staat geen gedachte van kwaadwil toe die in hem is ontstaan. Maar hij geeft ze op, verdrijft ze, maakt er een einde aan en vernietigt ze. Hij staat geen gedachte van wreedheid toe die in hem is ontstaan. Maar hij geeft ze op, verdrijft ze, maakt er een einde aan en vernietigt ze. Hij staat geen euvele, onheilzame gemoedstoestanden toe die in hem van tijd tot tijd ontstaan. Maar hij geeft ze op, verdrijft ze, maakt er een einde aan en vernietigt ze. Dit, Ānanda, heet contemplatie over opgeven.

(6) En wat, Ānanda, is contemplatie over onthechting? - Welnu, Ānanda, een monnik gaat naar het bos of naar de voet van een boom of naar een lege plek en overweegt er aldus: ‘Dit is vredig, dit is verheven, namelijk het tot stilstand komen van alle grondslagen van bestaan, de uitdoving van begeerte, onthechting, nibbāna.’ Dit, Ānanda, heet contemplatie over onthechting.

(7) En wat, Ānanda, is contemplatie over beëindiging? - Welnu, Ānanda, een monnik gaat naar het bos of naar de voet van een boom of naar een lege plek en overweegt er aldus: ‘Dit is vredig, dit is verheven, namelijk het tot stilstand komen van alle samengestelde dingen, het opgeven van alle grondslagen van bestaan, de uitdoving van begeerte, beëindiging, Nibbāna.’ Dit, Ānanda, heet contemplatie over beëindiging.

(8) En wat, Ānanda, is contemplatie over afkeer van de hele wereld? - Welnu, Ānanda, doordat een monnik wat voor betrokkenheid met en hechten aan deze wereld opgeeft, doordat hij geestelijke vooroordelen, verkeerde meningen en verborgen neigingen betreffende deze wereld opgeeft, doordat hij er niet naar verlangt maar ze opgeeft, daardoor wordt hij onthecht (vrij). Dit, Ānanda, heet contemplatie over afkeer van de gehele wereld.

(9) En wat, Ānanda, is contemplatie over niet-blijvendheid van alle samengestelde geestelijke dingen?^[44] - Welnu, Ānanda, een monnik is teleurgesteld en misselijk van alle samengestelde geestelijke dingen, hij is ze beu. Dit, Ānanda, heet contemplatie over niet-blijvendheid van alle samengestelde geestelijke dingen.

(10) En wat, Ānanda, is oplettendheid bij het in- en uitademen? - Welnu, Ānanda, een monnik gaat naar het bos of naar de voet van een boom of naar een lege plek en hij gaat er met gekruiste benen neerzitten. Hij houdt het lichaam rechtop en zijn oplettendheid houdt hij levendig. En oplettend ademt hij in, oplettend ademt hij uit.

Wanneer hij lang inademt, weet hij: ‘Ik adem lang in.’ Wanneer hij lang uitademt, weet hij: ‘Ik adem lang uit.’ Wanneer hij kort inademt, weet hij: ‘Ik adem kort in.’ Wanneer hij kort uitademt, weet hij: ‘Ik adem kort uit.’

‘Bewust van het hele ademhalingsproces zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Bewust van het hele ademhalingsproces zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Het hele ademhalingsproces tot rust brengend, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Het hele ademhalingsproces tot rust brengend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Vervoering ondervindend, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Vervoering ondervindend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Zaligheid ondervindend, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Zaligheid ondervindend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘De geestelijke formaties ondervindend, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘De geestelijke formaties ondervindend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘De geestelijke formaties tot rust brengend, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘De geestelijke formaties tot rust brengend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘De geest ondervindend^[45] zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘De geest ondervindend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘De geest buitengewoon blij makend,^[46] zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘De geest buitengewoon blij makend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘De geest concentrerend,^[47] zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘De geest concentrerend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘De geest bevrijdend (van de hindernissen), zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘De geest bevrijdend, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Nadenkend over niet-blijvendheid,^[48] zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Nadenkend over niet-blijvendheid, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Nadenkend over onthechting, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich;. ‘Nadenkend over onthechting, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Nadenkend over beëindiging, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Nadenkend over beëindiging, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

‘Nadenkend over het opgeven, zal ik inademen,’ aldus oefent hij zich. ‘Nadenkend over het opgeven, zal ik uitademen,’ aldus oefent hij zich.

Ānanda, indien jij de monnik Girimānanda opzoekt en hem deze tien contemplaties opzegt, dan zal die monnik Girimānanda, na ze te hebben vernomen, onmiddellijk van zijn ziekte zijn genezen.”

Na deze tien contemplaties van de Gezegende geleerd te hebben, bezocht de eerwaarde Ānanda de eerwaarde Girimānanda en zei hem de tien contemplaties op. Toen de eerwaarde Girimānanda ze had vernomen, was zijn ziekte onmiddellijk genezen. Hij herstelde ervan en aldus verdween de ziekte van de eerwaarde Girimānanda.

Isigili sutta - De toespraak op de Isigili-heuvel^[49]

Eens vertoefde de Verhevene op de Isigili-heuvel te Rajagaha. Daar richtte hij zich tot de monniken met de woorden: “Monniken, luistert naar wat ik ga zeggen.” – “Jawel, Eerwaarde Heer, gaven die monniken instemmend ten antwoord aan de Gezegende. Hierop sprak hij:

“Monniken, zien jullie deze Vebhāra-heuvel?” – “Jawel, Eerwaarde Heer.” – “Monniken, er was een andere naam voor deze Vebhāra-heuvel, een andere aanduiding. Monniken, zien jullie deze Pandava-heuvel?” – “Jawel, Eerwaarde Heer.” – “Monniken, er was een andere naam voor deze Pandava-heuvel, een andere aanduiding. Monniken, zien jullie deze Vepulla-heuvel?” – “Jawel, Eerwaarde Heer.” – “Monniken, er was een andere naam voor deze Vepulla-heuvel, een andere aanduiding. Monniken, zien jullie deze Gijjhakūta-heuvel?” – “Jawel, Eerwaarde Heer.” – “Monniken, er was een andere naam voor deze Gijjhakūta-heuvel, een andere aanduiding.

Monniken, zien jullie deze Isigili-heuvel?” – “Jawel, Eerwaarde Heer.” –“Monniken, dit is steeds de naam voor deze Isigili-heuvel geweest, het is de juiste aanduiding. Monniken, in het verleden leefden 500 Paccekaboeddhas^[50] gedurende een lange tijd op deze Isigili-heuvel. Beneden aan de voet van de heuvel waren zij nog zichtbaar, maar als zij omhoog gingen, waren zij niet meer zichtbaar. De mensen zagen dit en zeiden: ‘Deze heuvel verslindt die zieners’ (isigilati); en zo ontstond de naam Isigili.

Monniken, ik zal jullie de namen van de Paccekaboeddhas noemen. Monniken, ik zal de namen van de Paccekaboeddhas onthullen. Luistert goed, let goed op.” – “Jawel, Eerwaarde Heer,” antwoordden de monniken. En de Verhevene sprak verder:

“Monniken, lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Arittha. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Uparittha. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Tagarasikhī. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Yasassī. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Sudassana. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Piyadassī. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Gandhāra. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Pindola. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Upāsabha. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Nītha. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Tatha. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Sutavā. Lange tijd leefde op deze Isigili-heuvel een Paccekaboeddha met naam Bhāvitatta.

De namen van die verheven wezens die vrij zijn van leed en van verlangen, die hun hartstochten hebben overwonnen, en die ieder voor zich de Verlichting bereikt hebben, de edelsten onder de mensen, de namen van hen maak ik nu bekend. Luistert naar mij.

Dhammacakkappavattana sutta - De eerste verkondiging van de leer^[54]

Eens vertoefde de Verhevene in het hertenpark te Isipatana nabij Varanasi. Daar sprak hij de volgende leerrede tot de groep van vijf asceten:

“Monniken, twee uitersten moeten niet uitgeoefend worden door iemand die vanuit het huiselijke leven vertrokken is in de huisloze staat. Het zijn deze twee: a) behagen scheppen in zingeneugten, en b) zelfkwelling. En waarom? Wel, behagen scheppen in zingeneugten is laag, vulgair, werelds, onedel en leidt tot lijden. Ook zelfkwelling is laag, vulgair, werelds, onedel en leidt tot lijden.

Het middenpad dat door de Volmaakte ontdekt is, vermijdt deze twee uitersten. Dat middenpad geeft visie, kennis en het leidt tot vrede, tot direct inzicht, tot Verlichting en tot Nibbāna. En wat is nu dat middenpad? Het is niets anders dan het edele achtvoudige pad, namelijk: juist inzicht, juist denken, juist spreken, juist handelen, juist levensonderhoud, juiste inspanning, juiste oplettendheid en juiste ontwikkeling van de geest. Dat is het middenpad dat door de Volmaakte ontdekt is en dat tot vrede, tot direct inzicht leidt, tot Verlichting, Nibbāna.

De edele waarheid van lijden, onvoldaanheid (dukkha)^[55] is als volgt: geboorte is lijden; ouder worden is lijden; ziekte is lijden; sterven is lijden; verdriet, geweeklaag, pijn, leed en wanhoop zijn lijden; het verenigd zijn met wie of waarmee men een afkeer heeft, is lijden; het gescheiden zijn van wie of van wat men liefheeft, is lijden; niet te krijgen wat men graag wil, is lijden; kortom de vijf groeperingen van hechten zijn lijden.^[56]

De edele waarheid van het ontstaan van lijden is als volgt: het is de begeerte die wedergeboorte doet ontstaan, die vergezeld gaat van genoegen en lust en die nu eens hier en dan weer daar steeds nieuw behagen schept. Met andere woorden, het is het verlangen naar zinnelijke begeerten, het verlangen naar bestaan en het verlangen naar niet-bestaan.

De edele waarheid van het beëindigen van lijden is als volgt: het is het volledig wegebben en het volledig uitdoven van die begeerte, het verwerpen, het opgeven en het achterlaten ervan; het is de bevrijding ervan en het zich losmaken ervan.

De edele waarheid van het pad dat leidt naar het beëindigen van lijden, is als volgt: het is niets anders dan het edele achtvoudige pad, namelijk: juist inzicht, juist denken, juist spreken, juist handelen, juist levensonderhoud, juiste inspanning, juiste oplettendheid, juiste ontwikkeling van de geest.

Dit is de edele waarheid van lijden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. Dit lijden als edele waarheid moet volledig begrepen worden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. En het is door mij volledig begrepen. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren.

Dit is de edele waarheid van het ontstaan van lijden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. Het ontstaan van lijden als edele waarheid moet uitgeroeid worden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. En het is door mij volledig uitgeroeid. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren.

Dit is de edele waarheid van het beëindigen van lijden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. Dit beëindigen van lijden als edele waarheid moet verwerkelijkt worden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. En het ís door mij volledig verwerkelijkt. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren.

Dit is de edele waarheid van het pad dat leidt naar de beëindiging van lijden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. Dit pad dat leidt naar de beëindiging van lijden moet ontwikkeld worden. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren. En het is door mij volledig ontwikkeld. Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over dingen die voorheen niet vernomen waren.

Zolang als mijn kennis en mijn zien van de dingen zoals ze werkelijk zijn, niet geheel helder was in deze drie aspecten,^[57] zolang maakte ik er geen aanspraak op de onvergelijkbare Ontwaking verwerkelijkt te hebben, welke verheven is in deze wereld met haar goden, Maras en Brahmas, met haar asceten en priesters, haar goden^[58] en mensen. Maar zodra mijn kennis en mijn zien van de dingen zoals ze werkelijk zijn, geheel helder was in deze drie aspecten betreffende de vier edele waarheden, toen maakte ik er aanspraak op dat ik de onvergelijkbare en verheven Ontwaking verwerkelijkt had in deze wereld met haar goden, Maras en Brahmas, met haar asceten en priesters, haar goden en mensen. En de visie, het inzicht ontstond in mij aldus: 'Onwrikbaar is de bevrijding van mijn gemoed; dit is de laatste geboorte. Nu is er voor mij geen verder bestaan meer in dit leven van lijden.’”

Dit is wat de Gezegende zei. De vijf asceten waren blij en verheugden zich over de woorden van de Verhevene.

Tijdens het luisteren naar deze leerrede ontstond in de eerwaarde Kondañña de hartstochtvrije, vlekkeloze visie van de waarheid: “Alwat de natuur heeft van ontstaan, heeft ook de natuur van vergaan.”^[59]

Op het moment dat de Gezegende het wiel der waarheid in beweging bracht, riepen de Bhummattha-godheden^[60] uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”

Bij het horen van deze woorden van de aardgoden riepen alle Cātummāhārājīka-goden uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”

Deze woorden werden vernomen in de hogere goden-sferen, en van de Cātummāhārājīka-goden werd het verkondigd bij de Tāvatimsa-goden. En achtereenvolgend werd het verkondigd bij de Yāma-goden, bij de Tusita-goden, bij de Nimmānarati-goden en bij de Paranimmita-vasavatti-goden. En zij allen riepen na elkaar uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”

En deze woorden werden ook vernomen door de Brahmas van de Brahmapārisajja-sfeer, de Brahmas van de Brahmapurihita-sfeer, de Brahmas van de Mahā Brahmā-sfeer, de Brahmas van de Paritābha-sfeer, de Brahmas van de Ābhassara-sfeer, de Brahmas van de Paritasubha-sfeer, de Brahmas van de Appāmanasubha-sfeer, de Brahmas van de Subhakinha-sfeer, de Brahmas van de Vehapphala-sfeer, de Brahmas van de Āviha-sfeer, de Brahmas van de Ātappa-sfeer, de Brahmas van de Sudassa-sfeer, de Brahmas van de Sudassī-sfeer en de Brahmas van de Akanittha-sfeer. En allen riepen zij na elkaar uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”

Op dat ogenblik verspreidde zich over de hele Brahma-sfeer de roep dat het Wiel der Waarheid in beweging was gebracht. Het systeem van de 10.000 werelden sidderde, trilde en beefde. En een onbegrensde, verheven schittering die de glans van de goden overtrof, verscheen in de wereld.

Toen uitte de Gezegende deze woorden van vreugde: “Waarlijk, Kondañña weet, Kondañña heeft de waarheid verwerkelijkt.” En zo kreeg deze eerwaarde de naam: Añña-Kondañña: Kondañña die weet.

Mahā-samaya sutta - De grote bijeenkomst^[61]

Eens vertoefde de Verhevene in het grote bos nabij de stad Kapilavatthu in het gebied van de Sakyas, samen met een groot gevolg van monniken die allen Arahants waren, 500 in aantal. Goden van de tien wereldsystemen kwamen er herhaaldelijk samen om de Gezegende en de Orde van monniken te zien.

Toen kwam bij vier goden van de Zuivere Verblijven deze gedachte op: “De Verhevene verblijft in het grote bos nabij de stad Kapilavatthu in het gebied van de Sakyas, samen met een groot gevolg van monniken die allen Arahants zijn, 500 in aantal. Goden komen er herhaaldelijk samen om de Gezegende en de Orde van monniken te zien. Het is goed als ook wij ons naar de plaats begeven waar de Gezegende is, en als ieder van ons een vers in zijn tegenwoordigheid opzegt.”

Die goden verdwenen toen in een handomdraai^[62] uit de Zuivere Verblijven en verschenen voor de Verhevene, groetten hem eerbiedig en gingen naast hem staan. En één van de goden zei in zijn tegenwoordigheid dit vers :

“Er is een grote bijeenkomst in het bos. Een menigte goden is er verzameld. Wij zijn naar deze Dhamma-bijeenkomst gekomen om de onoverwinnelijke Sangha^[63] te zien.”

“De monniken in deze bijeenkomst zijn kalm en oprecht van geest. De wijzen hoeden hun zintuigen zoals een koetsier de teugels houdt.”

“Na de paal^[64] (van onzuiverheden) te hebben omgehakt, na het dwarshout (van begeerte, haat en onwetendheid) te hebben verwijderd, gaan zij vrij van verlangen hun weg, zuiver, smetteloos, met heldere visie en welbedwongen. Deze jonge Arahants trekken heen en weer zoals olifanten.”^[65]

“Zij die hun toevlucht nemen tot de Boeddha, zullen niet naar ongelukkige staten van bestaan gaan. Maar zij zullen het menselijke lichaam opgeven en een plaats in de wereld van de goden innemen.”

De Gezegende richtte zich vervolgens tot de monniken met de woorden: “Monniken, vaak komen goden van de tien wereldsystemen samen om de Tathāgata en de Orde van monniken te zien. Goden zijn bijeengekomen voor de volmaakte, heilige, verheven vroegere Boeddhas; goden zullen verschijnen voor de volmaakte, heilige, verheven toekomstige Boeddhas, net zoals zij thans bijeen zijn gekomen voor mij. Monniken, ik zal jullie de namen van de groepen goden meedelen. Ik zal de namen van de groepen goden verkondigen. Luistert oplettend, ik zal spreken.” – “Jawel, Eerwaarde Heer,” antwoordden de monniken.

“In verzen zal ik spreken. Waar aarde-goden verblijven, daar zullen die plaatsen van hen afhankelijk zijn. Degenen die graag mediteren, bezoeken vaak grotten en bergen. Met hun gevoelens goed onder controle leven de Arahants als eenzame leeuwen, terwijl zij de angst die de haren te berge doet rijzen, te boven komen, met smetteloze geest, zuiver, kalm en onbezoedeld.”

Omdat de Boeddha wist dat er in het bos nabij de stad Kapilavatthu (samen met hem) meer dan 500 discipelen waren die zich verheugden in de leer van de Leraar, richtte hij zich toen tot hen met de woorden: “Monniken, groepen goden zijn samengekomen; kent ze goed.”

En de monniken hoorden de woorden van de Boeddha en streefden er ijverig naar de goden te zien en te kennen.

Er ontstond in hen kennis van het waarnemen van niet-menselijke wezens. Sommigen zagen 100, anderen 1000, en weer anderen 70.000 niet-menselijke wezens.

Sommigen zagen 100.000 niet-menselijke wezens, anderen zagen ontelbare aantallen; elke streek was met hen gevuld.

Daarop richtte de Ziener die door bovennatuurlijke kennis alles wist, zich tot de discipelen die zich verheugden in de leer van de Boeddha, met de woorden:

“Monniken, groepen goden zijn samengekomen. Ik zal ze aan jullie verkondigen met woorden en in juiste volgorde. Kent ze goed.

7000 aard-yakkhas^[66] van Kapilavatthu met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de (heilige) monniken te zien.

6000 Yakkhas van de Himavant,^[67] verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

3000 Yakkhas van de berg Sātā, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Zo zijn 16.000 Yakkhas, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

500 Yakkhas van de berg Vessāmitta, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Kumbhīra van de stad Rājagaha, die er zijn verblijf heeft op de heuvel Vepulla, is met meer dan 100.000 Yakkhas in zijn gevolg naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Dhatarattha, koning van het oosten, heerser over het oostelijke gebied en vorst van de Gandhabbas, is - met een gevolg van dienaren, en met zijn vele machtige zonen, geheten lnda, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en ieder met een gevolg, - vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Virulha, koning van het zuiden, heerser over het zuidelijke gebied en vorst van de Kumbhandas, is - met een gevolg van dienaren, en met zijn vele machtige zonen, geheten lnda, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en ieder met een gevolg, - vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Virupakkha, koning van het westen, heerser over het westelijke gebied en vorst van de Nagas, is - met een gevolg van dienaren, en met zijn vele machtige zonen, geheten lnda, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en ieder met een gevolg, - vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Kuvera, koning van het noorden, heerser over het noordelijke gebied en vorst van de Yakkhas, is - met een gevolg van dienaren, en met zijn vele machtige zonen, geheten lnda, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en ieder met een gevolg, - vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

In het oosten Dhatarattha, in het zuiden Virulha, in het westen Virupakkha, en Kuvera in het noorden: deze vier koningen stonden de vier kwartieren te verlichten van het bos nabij Kapilavatthu.

Met hen kwamen hun sluwe, misleidende, listige slaven: Kutendu, Vetendu, Vitucca en Vituda, allen vol bedrog; en eveneens de slaven Candana, Kāmasettha, Kinnughandu en Nighandu. Ook kwamen er Panāda en Opamañña, en Mātalī, de koetsier van de goden.

Verder kwamen de Gandhabba Cittasena, vorst Nala, de goden Janesabha, Pañcasikha, de Gandhabba Timbaru en (diens dochter) Suriyavaccasā.

Samen met deze koningen zijn andere Gandhabba koningen vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Toen kwamen de (goddelijke) Nāgas van het meer Nabhasa, die van de Naga-sfeer Visāla samen met de Nagas met naam Tacchaka. Eveneens kwamen de Nagas van Kambala en Assatara en Payāga in gezelschap van hun verwanten.

Nagas van de rivier Yamunā en die van het geslacht van Dhatarattha kwamen samen met hun gevolg van dienaren; en eveneens kwam de grote Naga Erāvana naar het bos om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Die vogels^[68] welke de Nagas met geweld wegdragen, begiftigd met goddelijke macht, en tweemaal geboren,^[69] met heldere blik, zijn uit de lucht naar het midden van het bos gevlogen; Citra en Supanna zijn hun namen.”

Op die tijd waren de Naga koningen en de andere Nagas vrij van angst. De Boeddha verleende de Nagas zijn bescherming tegen de harpijen. Terwijl zij elkaar met vriendelijke woorden toespraken, namen de Nagas en de harpijen hun toevlucht tot de Boeddha.

“Door Vajirahattha^[70] werden de Asuras die in de oceaan verblijven, verslagen. Zij zijn broers van Vāsava,^[71] met bovennatuurlijke macht, en zij worden begeleid door een gevolg van dienaren.

De vreselijke Kālakañjas, de Dānaveghasas, Vepacitti, Sucitti en Pahārāda, allen Asuras, zijn eveneens gekomen samen met Namuci.^[72]

Honderden zonen van Bali, allen genaamd naar Veroca,^[73] gewapend, met een leger van krijgers, gingen naar Rahu toe en zeiden: 'Heer, het is tijd om naar het bos te gaan om de bijeenkomst van de monniken te zien.'

Verder zijn de goden Apo en Pathavi, Tejo en Vayo^[74] naar het bos gekomen, en de goden Varuna, Vāruna en Soma met Yasa. Ook kwamen de Mettākāyika- en Karunakāyika-goden^[75] met hun gevolg. Deze tien groepen goden, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

De goden Venhu, Sahali, Asama, de twee Yamas en degenen die Canda, de maangod bedienen, kwamen met Canda aan het hoofd. De goden die tot het gevolg van Suriya, de zonnegod behoren, kwamen met Suriya aan het hoofd. De goden die tot het gevolg van de planeten-goden behoren, kwamen, door hen voorafgegaan. Eveneens kwamen de regengoden. Tevens kwam Sakka, de koning van de goden, die ook Vāsava en Purindada genoemd wordt. Al deze tien groepen van goden, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Toen kwamen ook de Sahabhu-goden, lichtend als een vlammend vuur, en de goden Aritthaka en Roja, schijnend als de bloem van vlas. Er kwamen ook de goden Varuna, Sahadhamma, Accuta en Anejaka, Sūleyya, Rucira en Vāsavanesi. Al deze tien groepen van goden, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

De goden Samana, Mahāsamāna, Mānusa, Mānusuttama, Khiddāpadūsika en Manopadusika zijn allen gekomen. Toen kwamen de Hari goden, die van Lohita, Paraga en Mahāpāraga met hun gevolg van dienaren. Al deze tien groepen van goden, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Ook kwamen de goden Sukka, Karumha, Aruna en Veghanasa. Verder kwamen de belangrijke goden Odatagayha en Vicakkhana. Donderend kwamen Sadāmatta, Hāragaja, de machtige Missaka en Pajjuna die het laat regenen in alle richtingen. Al deze tien groepen van goden, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Eveneens kwamen de goden Khemiya en die uit de Tusita-hemel en Yama-hemel, de machtige Katthaka, Lambhitaka, Lamasettha, Joti en Asava. Tevens kwamen de goden uit de Nimmanarati-hemel en de Paranimmita-hemel. Al deze tien groepen van goden, verschillend van kleur, met bovennatuurlijke kracht, stralend, knap, en met een gevolg van bedienden, zijn vol vreugde naar het bos gekomen om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Deze 60 groepen van goden,^[76] verschillend van kleur, zijn overeenkomstig hun naam en rang gekomen, en anderen met hen.”

Deze goden kwamen en zeiden: “Laten wij de Orde (van heilige monniken) zien die niet meer wedergeboren worden, die de hindernissen^[77] hebben verwijderd, die de vier stromingen^[78] hebben overgestoken, die vrij zijn van de smetten. Laten wij ook de Naga^[79] zien die de stroom^[80] heeft overgestoken en die schijnt als de maan zonder wolken.”

De Brahmas Subrahma en Paramatta, zonen van de Paranormaal Begaafde,^[81] kwamen, samen met andere Brahmas. Ook kwamen de Brahmas Sanankumara en Tissa naar het bos om de bijeenkomst van de monniken te zien.

Er is (in elke Brahma-sfeer) een Mahābrahma geboren die de andere Brahmas overtreft, met grote macht, met een geweldige gestalte en met grote glorie. Temidden van hen zijn tien hoofd-Brahmas gekomen, vorsten over hun verblijven, en in het midden van hen kwam Brahma Hārita.

Toen alle goden en alle Brahmas, met respectievelijk Inda^[82] en Hārita aan het hoofd, gekomen waren, kwam er het leger van Mara. Kijk, wat een dwaasheid van Mara, de Donkere.

“Komt, pakt ze, bindt ze vast, laat allen gebonden zijn door begeerte, omsingelt ze aan alle kanten, laat niemand ontsnappen.”

Met deze woorden zond Mara zijn zwarte leger temidden van de goden. En hij raakte de aarde aan met de palm van zijn hand waarbij een angstaanjagend geluid ontstond, alsof er in het regenseizoen uit een wolk bliksem en donderslagen kwamen. Hij was echter niet in staat om de goden onder zijn invloed te brengen; en daarom week hij woedend terug.

Omdat hij volmaakt wist wat er gebeurd was, richtte de Ziener^[83] zich toen tot zijn discipelen die behagen scheppen in de woorden van de Boeddha: “Monniken, het leger van Mara is gekomen en weer gegaan. Kent het goed.”

En zij hoorden de woorden van de Boeddha en streefden ijverig. Van degenen die vrij van lusten waren, was het leger van Mara vertrokken. Zelfs geen haar van die Arahants werd gekrenkt.

En met de volgende lovende woorden verdween Mara: “Al deze discipelen zijn overwinnaars in de oorlog tegen de passies. Zij zijn vrij van angst, roemrijk en befaamd onder de mensen. Zij verblijden zich samen met de goden.”

Ālavaka sutta - De toespraak tot Ālavaka^[84]

Eens (in het 16e jaar na de Verlichting) vertoefde de Verhevene te Ālavi. Daar woonde de yakkha (demon) Ālavaka. De Boeddha bracht een bezoek aan diens huis, trof hem niet thuis aan en ging binnen op de demon zitten wachten.

Toen de demon aankwam, zei hij aan de Boeddha: “Kom naar buiten, asceet.” – “Goed, vriend,” zei de Verhevene en kwam naar buiten. “Ga naar binnen, asceet.” – “Goed, vriend,” zei de Verhevene en ging naar binnen. En een tweede keer zei de demon: ”Kom naar buiten, asceet.” – “Goed, vriend,” zei de Verhevene en kwam naar buiten. “Ga naar binnen, asceet.” – “Goed, vriend,” zei de Verhevene en ging naar binnen. En een derde keer zei de demon: “Kom naar buiten, asceet.” – “Goed, vriend,” zei de Verhevene en kwam naar buiten. “Ga naar binnen, asceet.” – “Goed, vriend,” zei de Verhevene en ging naar binnen. En een vierde keer sprak de demon: “Kom naar buiten, asceet.” - “Vriend, ik zal niet meer naar buiten komen. Doe maar wat je wilt.” – “Asceet, ik zal je een vraag stellen. Wanneer je ze niet kunt beantwoorden, zal ik je geest verwarren of je hart splijten of je aan de voeten vastpakken en naar de andere kant van de rivier gooien.” – “Vriend, ik zie weliswaar niemand in de wereld met haar goden, haar Maras en Brahmas, met haar scharen van asceten en brahmanen, goden en mensen, die mij aan de voeten kan vastpakken en naar de andere kant van de rivier kan gooien. Maar, vriend, vraag wat je wilt.”

Na deze woorden zei Ālavaka tot de Boeddha: “Voortreffelijk, Gotama, zeer voortreffelijk is uw leer. Juist zoals iemand rechtzet wat omgevallen is, of onthult wat verborgen is, de weg wijst aan iemand die verdwaald is, of een olielamp in de duisternis zet opdat degenen met (goede) ogen de voorwerpen kunnen zien, juist zo is de leer op veelvuldige manier door de Eerwaarde Gotama uitgelegd. Ik neem mijn toevlucht tot de Eerwaarde Gotama, tot zijn leer en tot de Orde van de monniken. Moge de Eerwaarde Gotama mij aannemen als een lekenvolgeling die zijn toevlucht neemt vanaf vandaag tot zolang het leven duurt.”

Kasībhāradvāja sutta - De toespraak tot de brahmaan Kasi-Bhāradvāja^[87]

Eens (in het elfde regenseizoen) vertoefde de Verhevene in het land Magadha, te Dakkhināgiri^[88], in het brahmanendorp Ekanālā. Het was in die tijd het zaaiseizoen en 500 ploegen van de brahmaan Kasi-Bhāradvāja waren er in gebruik.^[89] ’s-Morgens kleedde de Verhevene zich aan, nam nap en (boven)gewaad en begaf zich naar de plaats waar het werk van de brahmaan Kasi-Bhāradvāja gaande was. Het was bij de brahmaan de tijd van de uitdeling van het eten; en de Verhevene ging naar hem toe en bleef naast hem staan. De brahmaan Kasi-Bhāradvāja zag de Verhevene daar op een gave staan wachten en zei tot hem: “Asceet, ik ploeg en zaai en daarna eet ik. Ook u, asceet, moet ploegen en zaaien en daarna kunt u eten.”

“Wij zien geen juk noch ploegschaar, geen stok om aan te drijven noch tweespan van de Verheven Gotama. Toch zegt de Eerwaarde Gotama: ‘Ook ik, brahmaan, ploeg en zaai en daarna eet ik.’”

“U beweert een ploeger te zijn, en toch kunnen wij uw ploeg niet zien; gevraagd naar uw ploeg en de rest, vertelt ons erover zodat wij er weet van hebben.”

De brahmaan Kasi-Bhāradvāja vulde een grote bronzen schaal met rijstsoep en bood ze de Verhevene aan met de woorden: “Moge de Eerwaarde Gotama deze rijstsoep nuttigen; waarlijk, de Eerwaarde Gotama is een ploeger die veldwerk verricht met het Doodloze als vrucht.”

“Brahmaan, wat ik ontvang na het reciteren van verzen mag niet door mij gegeten worden. Het behoort niet tot de traditie van degenen die juist inzicht hebben. De Boeddhas wijzen af wat verkregen is door het reciteren van verzen. Brahmaan, dat is het gedrag [van Boeddhas] zolang als de Dhamma heerst.

Maar in andere gevallen mag u aan die grote Wijze welke volmaakt, smetteloos is, en in wie bezorgdheid tot rust is gekomen, voedsel en drank aanbieden. Dat is een veld voor iemand die naar verdienste verlangt.”

“Brahmaan, in de wereld met haar goden, Maras en Brahmas, met haar scharen asceten, brahmanen, goden en mensen, is er niemand door wie deze rijstsoep, na nuttiging ervan, verteerd kan worden uitgezonderd door de Tathāgata of een discipel van de Tathāgata. Brahmaan, gooi daarom deze rijstsoep op een plek waar geen gras is of in een poel waarin geen (zichtbare) levende wezens zijn.”

Hierna gooide de brahmaan de rijstsoep in een poel waarin geen levende wezens waren; en de rijstsoep in het water borrelde en siste, rookte en dampte. Juist zoals wanneer een ploegschaar die overdag verhit is, in het water wordt gegooid en dan rookt en dampt, sist en borrelt, evenzo rookte en dampte, siste en borrelde die rijstsoep.

Toen ging de brahmaan Kasi-Bhāradvāja met ontzetting, met de haren te berge, naar de Verhevene toe, knielde voor hem neer, boog met zijn hoofd tot aan de voeten van de Verhevene en zei: “Voortreffelijk, Gotama, zeer voortreffelijk is uw leer. Juist zoals iemand rechtzet wat omgevallen is, of onthult wat verborgen is, de weg wijst aan iemand die verdwaald is, of een olielamp in de duisternis zet opdat degenen met (goede) ogen de voorwerpen kunnen zien, juist zo is de leer op veelvuldige manier door de Eerwaarde Gotama uitgelegd. Ik neem mijn toevlucht tot de Eerwaarde Gotama, tot zijn leer en tot de Orde van de monniken. Ik wil graag bij de Eerwaarde Gotama de inwijding tot novice ontvangen en de hogere wijding.”

De brahmaan Kasi-Bhāradvāja ontving daarop van de Verhevene zowel de inwijding tot novice als de hogere wijding. Niet lang na zijn hogere wijding leefde de eerwaarde Bhāradvāja alleen, afgezonderd, energiek, ijverig en vastbesloten. En na niet lange tijd verwerkelijkte en bereikte hij door eigen inzicht, hier en nu, de hoogste volmaaktheid (Arahantschap), het einde van het edele leven omwille waarvan mensen van goede familie het huiselijke leven verlaten om het huisloze leven te leiden. ‘Geboorte is uitgedoofd, het edele leven is geleid, gedaan is wat gedaan moet worden, er is hierna verder niets meer te doen,’ aldus had hij ingezien. Zo was ook de eerwaarde Bhāradvāja een van de heiligen geworden.

Parābhava sutta - Leerrede over de oorzaken van achteruitgang^[90]

Na de leerrede over de zegeningen^[91] gehoord te hebben, die handelt over datgene wat leidt tot vooruitgang en voorspoed, dachten de goden bij zichzelf: “De Boeddha heeft ons over de zegeningen verteld, maar niet over het verval, de achteruitgang van iemand. Zouden wij niet naar hem toe gaan en hem vragen over dingen die tot achteruitgang leiden!” Dus kwamen de goden op de dag na de leerrede over de zegeningen bijeen en een van hen stelde onderstaande vragen. (Aldus het commentaar).

Eens vertoefde de Verhevene te Sāvatthi, in het Jetavana-klooster van Anathapindika. Toen de nacht was voortgeschreden, kwam een zekere god wiens uitmuntende schittering het hele Jetavana-klooster verlichtte, tot bij de Verhevene, groette hem eerbiedig en ging naast hem staan. En hij richtte zich tot de Verhevene met het vers:

Vasala sutta^[97] - De leerrede over de verschoppeling^[98]

Eens vertoefde de Verhevene te Savatthi in het Jetavana-klooster van Anāthapindika. De Verhevene had zich ’s-morgens aangekleed, nam nap en (opper)gewaad en begaf zich naar Sāvatthī om er voedsel te vergaren. In het huis van de brahmaan Aggika-Bhāradvāja^[99] brandde toen het offervuur: een offergave werd gebracht. De Verhevene die te Sāvatthī van huis tot huis ging op zijn ronde voor voedsel, kwam zo ook bij het huis van de brahmaan Aggika-Bhāradvāja. Deze zag de Verhevene van verre naderbij komen en riep hem toe: “Jij daar, kale, blijf daar. Ellendige asceet, blijf daar. Jij ellendige verschoppeling, blijf staan.” Na deze woorden sprak de Verhevene tot de brahmaan Aggika-Bhāradvāja: “Brahmaan, ken jij dan de verschoppeling of de dingen die iemand tot een verschoppeling maken?” – “Heer Gotama, ik ken de verschoppeling niet noch de dingen die iemand tot verschoppeling maken. Het zou goed zijn als de Heer Gotama mij deze zaak zó toonde dat ik de verschoppeling leer kennen of de dingen die iemand tot verschoppeling maken.” – “Brahmaan, dan luister, let goed op. Ik zal spreken.” – “Jawel, Heer,” gaf de brahmaan Aggika-Bhāradvāja ten antwoord. De Verhevene sprak aldus:

“Iemand die toornig is, vol haat, boosaardig, een lasteraar, met slechte bedoelingen, huichelachtig, ken hem als verschoppeling.

Iemand die hier levende wezens, hetzij dieren of vogels,^[100] letsel toebrengt, wie voor levende wezens geen medelijden heeft, ken hem als verschoppeling.

Wie dorpen en steden belegert en verwoest, wie berucht is als tiran, ken hem als verschoppeling.

Wie, hetzij in het dorp of in het bos, door diefstal neemt wat niet gegeven is, ken hem als verschoppeling.

Wie schulden maakt en na aanmaning dan loochent met de woorden: 'Ik ben je niets schuldig', ken hem als verschoppeling.

Wie een kleinigheid begeert en dan iemand overvalt op de weg, hem doodt en de kleinigheid neemt, ken hem als verschoppeling.

Wie voor eigen heil, voor dat van anderen of omwille van geld valse getuigenis aflegt, wanneer hij als getuige gevraagd is, ken hem als verschoppeling.

Wie met vrouwen van verwanten of van vrienden echtbreuk pleegt, met geweld of met haar toestemming, ken hem als verschoppeling.

Wie zijn ouders, wanneer zij oud en bejaard zijn, niet ondersteunt hoewel hij daartoe in staat is, ken hem als verschoppeling.

Wie zijn moeder of vader, broer, zuster of schoonmoeder slaat of met woorden krenkt, ken hem als verschoppeling.

Wie het onheilzame aanbeveelt wanneer hem naar het heilzame gevraagd wordt, wie onduidelijke raad geeft, ken hem als verschoppeling.

Wie een slechte daad begaat en dan wenst: 'Dat men het niet van mij te weten komt,' wie in het geheim kwaad doet, ken hem als verschoppeling.

Wie bij een ander op bezoek gaat en er de maaltijd nuttigt, maar de gast niet eert door hem, wanneer hij een tegenbezoek brengt, een maaltijd aan te bieden, ken hem als verschoppeling.

Wie een priester of asceet, wanneer het tijd is voor het eten, met woorden krenkt en hem niets geeft, ken hem als verschoppeling.

Wie vol verblinding vertelt wat niet gebeurd is, omdat hij naar gering voordeel verlangt, ken hem als verschoppeling.

Wie zichzelf roemt en anderen geringschat, wie zich door zo’n hoogmoed zelf vernederd heeft, ken hem als verschoppeling.

Wie twistziek is, gierig en vol slechte wensen, hebzuchtig en vol valsheid, zonder schaamte en onbescheiden, ken hem als verschoppeling.

Wie smalend spreekt over de Boeddha of zijn discipel, hetzij monnik of leek, ken hem als verschoppeling.

Maar wie zich als heilige uitgeeft zonder heilige te zijn, wie aldus een dief is in de wereld inclusief Brahmā, ken hem als de laagste verschoppeling.

Niet door geboorte is men een verschoppeling, niet door geboorte is men een brahmaan. Maar door zijn daad is men een verschoppeling, door zijn daad is men een brahmaan.

Ook hieruit is het te begrijpen; Ik geef u een voorbeeld. Sopaka was de zoon van een verschoppeling, een Candāla, die als Mātanga algemeen bekend was. Deze Mātanga had de hoogste roem bereikt welke zeer moeilijk te verkrijgen is. Veel edelen en ook brahmanen kwamen bij hem hun opwachting maken. Hij had de weg van de goden beklommen, het smetteloze hoge pad. Na begeerte en zin-genot te hebben opgegeven, is hij naar de Brahma-wereld gegaan. Zijn afkomst hield hem niet ervan af in de Brahma-wereld herboren te worden.

Er zijn brahmanen, geboren in een familie van geleerden, die met de Vedas goed vertrouwd zijn. Ook hen kan men vaak met slecht gedrag zien. In dit leven reeds worden zij berispt, en in het volgende gaan zij naar de lagere wereld. Hun afkomst hield hen niet af van die lagere weg of van berisping.

Niet door geboorte is men een verschoppeling, niet door geboorte is men een brahmaan. Maar door zijn daad is men een verschoppeling, door zijn daad is men een brahmaan.”

Na deze woorden zei de brahmaan Aggika-Bhāradvāja tot de Boeddha: “Voortreffelijk, Eerwaarde Gotama, zeer voortreffelijk. Eerwaarde Gotama, juist zoals iemand rechtzet wat omgevallen is, of onthult wat verborgen is, de weg wijst aan iemand die verdwaald is, of een olielamp in de duisternis zet opdat degenen met (goede) ogen de voorwerpen kunnen zien, juist zo is de leer op veelvuldige manier door de Eerwaarde Gotama uitgelegd. Ik neem mijn toevlucht tot de Eerwaarde Gotama, tot zijn leer en tot de Orde van de monniken. Moge de Eerwaarde Gotama mij aannemen als een lekenvolgeling die zijn toevlucht heeft genomen vanaf vandaag tot zolang het leven duurt.”

Saccavibhanga sutta - De analyse van de leer^[101]

Eens vertoefde de Gezegende te Isipatana nabij Varanasi. Daar sprak hij de monniken toe met de volgende woorden:

“Het smetteloze Wiel der Leer dat door de Tathāgata, de Volmaakte, in beweging is gebracht in het hertenpark te Isipatana nabij Varanasi, kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, noch door god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld. Dit wil zeggen, het was een verkondiging van de vier edele waarheden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

En wat zijn die vier edele waarheden? Het is de verkondiging van de edele waarheid van lijden, door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Het is de verkondiging van de edele waarheid van het ontstaan van lijden, door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Het is de verkondiging van de edele waarheid van het beëindigen van lijden, door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Het is de verkondiging van de edele waarheid van het pad dat leidt naar het beëindigen van lijden, door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Dit smetteloze Wiel der Leer dat door de Tathāgata, de Volmaakte, in beweging is gebracht in het hertenpark te Isipatana nabij Varanasi, kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, noch door god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld. Dit wil zeggen, het was een verkondiging van de vier edele waarheden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Monniken, volgt Sariputta en Moggallana; gaat met Sariputta en Moggallana om. Wijze monniken helpen [materieel en geestelijk] degenen die het heilige leven leiden. Monniken, Sariputta is als een moeder, Moggallana is als een pleegmoeder voor een kind. Monniken, Sariputta leidt wezens tot het pad van Stroom-intrede, Moggallana leidt ze tot het hoogste doel, Arahantschap.^[102] Monniken, Sariputta is in staat om de vier edele waarheden te verkondigen, te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.”

Na deze woorden rees de Gezegende op van zijn zitplaats en ging zijn residentie binnen. Niet lang na het vertrek van de Gezegende sprak de eerwaarde Sariputta tot de monniken: “Eerwaarde vrienden.” Hierop zeiden de monniken: “Eerwaarde vriend.” De eerwaarde Sariputta richtte zich verder tot hen met de woorden:

“Eerwaarde vrienden, het smetteloze Wiel der Leer dat door de Tathāgata, de Volmaakte, de volmaakt Verlichte in beweging is gebracht in het hertenpark te Isipatana nabij Varanasi, kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, noch door god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld. Dit wil zeggen, het was een verkondiging van de vier edele waarheden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Wat zijn die vier edele waarheden? Het was de verkondiging van de edele waarheid van lijden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten. Het was de verkondiging van de edele waarheid van het ontstaan van lijden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten. Het was de verkondiging van de edele waarheid van het beëindigen van lijden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten. Het was de verkondiging van de edele waarheid van het pad dat leidt naar de beëindiging van lijden door ze te onderrichten, te vestigen, toegankelijk te maken, te analyseren en toe te lichten.

Vrienden, de edele waarheid van lijden is als volgt: geboorte is lijden; ouder worden is lijden; ziekte is lijden; sterven is lijden; verdriet, geweeklaag, pijn, leed en wanhoop zijn lijden; het verenigd zijn met wie of waarmee men een afkeer heeft, is lijden; het gescheiden zijn van wie of van wat men liefheeft, is lijden; niet te krijgen wat men graag wil, is lijden; kortom de vijf groeperingen van hechten zijn lijden.

En wat, vrienden, is geboorte? - Wat hier of elders het voortgebracht worden is, het in het bestaan treden, het verschijnen van de groeperingen van bestaan, het verkrijgen van de zintuiglijke organen, het geboren worden: dat heet geboorte.

En wat, vrienden, is ouder worden? - Wat hier of elders veroudering is, verval van de tanden, vergrijzing, het rimpelen van de huid, het afnemen van de levenskracht, het afsterven van de zinsorganen: dat heet ouder worden.

En wat, monniken, is sterven? - Wat hier of elders het afscheiden is, het uiteenvallen, het verdwijnen, de dood, het beëindigen van de levenstijd, het uiteenvallen van de groeperingen van bestaan, het afwerpen van het lichaam: dat heet sterven.

En wat, vrienden, is verdriet? - Wat bij iemand die door het een of andere verlies of lijden getroffen is, bedroefdheid is, wanhoop, verslagenheid, innerlijke zorg: dat heet verdriet.

En wat, vrienden, is geweeklaag? - Wat bij iemand die door het een of andere verdriet of lijden getroffen is, gejammer en treuren is: dat heet geweeklaag.

En wat, vrienden, is pijn? - Wat lichamelijk pijnlijk en onaangenaam is, wat er bestaat aan pijnlijke en onaangename gevoelens die door lichamelijk contact veroorzaakt zijn: dat heet pijn.

En wat, vrienden, is leed? - Wat geestelijk pijnlijk en onaangenaam is, wat er bestaat aan pijnlijke en onaangename gevoelens die door geestelijk contact veroorzaakt zijn: dat heet leed.

En wat, vrienden, is wanhoop? - Wat bij iemand die door het een of andere verlies of lijden getroffen is, troosteloosheid en vertwijfeling is, de wanhopige en troosteloze geestestoestand: dat heet wanhoop.

En wat, vrienden, is het lijden dat bestaat in het verenigd zijn met wie of waarmee men een afkeer heeft? - Wat er bestaat aan ongewenste, onbehaaglijke, onaangename objecten zoals vormen, geluiden, geuren, smaken, aanrakingen en gedachten, het ontmoeten daarvan, het samenkomen, de verbinding ermee: dat is het lijden dat bestaat in het verenigd zijn met datgene waarvan men een afkeer heeft. Of wat er bestaat aan wezens die iemand schade, onheil, onaangenaamheden en onzekerheid wensen, het ontmoeten van hen, het samenkomen, de verbinding met hen: dat is het lijden dat bestaat in het verenigd zijn met degenen van wie men een afkeer heeft.

En wat, vrienden, is het gescheiden zijn van wie of van wat men liefheeft? - Wat er bestaat aan gewenste, behaaglijke, aangename objecten, zoals vormen, geluiden, geuren, smaken, aanrakingen en gedachten, het missen ervan, ze niet ontmoeten, niet ermee samenkomen: dat is het lijden dat bestaat in het gescheiden zijn van wat men liefheeft. En ook wat er bestaat aan wezens die iemand heil, geluk, welzijn en zekerheid wensen, hen niet ontmoeten, hen missen, niet met hen samenkomen: dat is het lijden dat bestaat in het gescheiden zijn van wie men liefheeft.

En wat, vrienden, is het lijden dat bestaat in het niet verkrijgen wat men wenst? - In wezens die aan wedergeboorte onderhevig zijn, ontspringt de wens: ‘Ach, mochten wij toch niet meer aan wedergeboorte onderhevig zijn.’ Maar zoiets kan door wensen niet bereikt worden. En in wezens die aan veroudering, dood, verdriet, geweeklaag, pijn, leed en wanhoop onderhevig zijn, ontspringt de wens dat zij daaraan toch niet meer onderhevig mochten zijn. Maar zoiets kan door wensen niet bereikt worden. Dat is het lijden dat bestaat in het niet verkrijgen wat men wenst.

Facetten van het Boeddhisme

Tot geluk

Voorwoord

Maha Paritta Potthaka - Het grote boek van de beschermingen

De uitspraak van Pāli-woorden

De waarde van het reciteren van paritta

De ceremonie

Arādhanā - Uitnodiging

Vandanā - Eerbetoon

PARITTA

HET BOEK VAN DE BESCHERMINGEN

Saranagamana - Toevluchtname^[3]

Dasa sikkhāpada - De tien regels van discipline^[5]

Sāmanera pañha - Vragen te beantwoorden door een novice^[6]

Dvattimsākāra - De 32 delen van het lichaam^[14]

Paccavekkhanā - De viervoudige overdenking van een monnik

Dasadhamma sutta - Leerrede over de 10 Dhammas^[15]

Maha mangala sutta - De leerrede over de grootste zegeningen^[18]

Ratana sutta - De Juweel-toespraak

Karaniyā metta sutta - De leerrede over liefdevolle vriendelijkheid^[22]

Khandha paritta - Bescherming van de groepen^[23]

Mettanisamsa sutta – Leerrede over de zegeningen van liefdevolle vriendelijkheid^[25]

Mittanisamsa - De voordelen van vriendschap^[26]

Mora paritta - De bede van de pauwhaan om bescherming^[27]

Canda paritta - De bede van de maangod^[29] om bescherming^[30]

Suriya paritta - De bede van de zonnegod om bescherming^[32]

Dhajjagga paritta - De vaandel-bescherming^[33]

Mahā Kassapa Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[36]

Mahā Moggallāna Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[37]

Mahā Cunda Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[38]

Girimānanda sutta - De toespraak tot de eerwaarde Girimānanda^[40]

Isigili sutta - De toespraak op de Isigili-heuvel^[49]

Dhammacakkappavattana sutta - De eerste verkondiging van de leer^[54]

Mahā-samaya sutta - De grote bijeenkomst^[61]

Ālavaka sutta - De toespraak tot Ālavaka^[84]

Kasībhāradvāja sutta - De toespraak tot de brahmaan Kasi-Bhāradvāja^[87]

Parābhava sutta - Leerrede over de oorzaken van achteruitgang^[90]

Vasala sutta^[97] - De leerrede over de verschoppeling^[98]

Saccavibhanga sutta - De analyse van de leer^[101]

Facetten van het Boeddhisme

Tot geluk

Voorwoord

Maha Paritta Potthaka - Het grote boek van de beschermingen

De uitspraak van Pāli-woorden

De waarde van het reciteren van paritta

De ceremonie

Arādhanā - Uitnodiging

Vandanā - Eerbetoon

PARITTA

HET BOEK VAN DE BESCHERMINGEN

Saranagamana - Toevluchtname[3]

Dasa sikkhāpada - De tien regels van discipline[5]

Sāmanera pañha - Vragen te beantwoorden door een novice[6]

Dvattimsākāra - De 32 delen van het lichaam[14]

Paccavekkhanā - De viervoudige overdenking van een monnik

Dasadhamma sutta - Leerrede over de 10 Dhammas[15]

Maha mangala sutta - De leerrede over de grootste zegeningen[18]

Ratana sutta - De Juweel-toespraak

Karaniyā metta sutta - De leerrede over liefdevolle vriendelijkheid[22]

Khandha paritta - Bescherming van de groepen[23]

Mettanisamsa sutta – Leerrede over de zegeningen van liefdevolle vriendelijkheid[25]

Mittanisamsa - De voordelen van vriendschap[26]

Mora paritta - De bede van de pauwhaan om bescherming[27]

Canda paritta - De bede van de maangod[29] om bescherming[30]

Suriya paritta - De bede van de zonnegod om bescherming[32]

Dhajjagga paritta - De vaandel-bescherming[33]

Mahā Kassapa Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting[36]

Mahā Moggallāna Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting[37]

Mahā Cunda Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting[38]

Girimānanda sutta - De toespraak tot de eerwaarde Girimānanda[40]

Isigili sutta - De toespraak op de Isigili-heuvel[49]

Dhammacakkappavattana sutta - De eerste verkondiging van de leer[54]

Mahā-samaya sutta - De grote bijeenkomst[61]

Ālavaka sutta - De toespraak tot Ālavaka[84]

Kasībhāradvāja sutta - De toespraak tot de brahmaan Kasi-Bhāradvāja[87]

Parābhava sutta - Leerrede over de oorzaken van achteruitgang[90]

Vasala sutta[97] - De leerrede over de verschoppeling[98]

Saccavibhanga sutta - De analyse van de leer[101]

Saranagamana - Toevluchtname^[3]

Dasa sikkhāpada - De tien regels van discipline^[5]

Sāmanera pañha - Vragen te beantwoorden door een novice^[6]

Dvattimsākāra - De 32 delen van het lichaam^[14]

Dasadhamma sutta - Leerrede over de 10 Dhammas^[15]

Maha mangala sutta - De leerrede over de grootste zegeningen^[18]

Karaniyā metta sutta - De leerrede over liefdevolle vriendelijkheid^[22]

Khandha paritta - Bescherming van de groepen^[23]

Mettanisamsa sutta – Leerrede over de zegeningen van liefdevolle vriendelijkheid^[25]

Mittanisamsa - De voordelen van vriendschap^[26]

Mora paritta - De bede van de pauwhaan om bescherming^[27]

Canda paritta - De bede van de maangod^[29] om bescherming^[30]

Suriya paritta - De bede van de zonnegod om bescherming^[32]

Dhajjagga paritta - De vaandel-bescherming^[33]

Mahā Kassapa Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[36]

Mahā Moggallāna Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[37]

Mahā Cunda Thera bojjhanga - De factoren van Verlichting^[38]

Girimānanda sutta - De toespraak tot de eerwaarde Girimānanda^[40]

Isigili sutta - De toespraak op de Isigili-heuvel^[49]

Dhammacakkappavattana sutta - De eerste verkondiging van de leer^[54]

Mahā-samaya sutta - De grote bijeenkomst^[61]

Ālavaka sutta - De toespraak tot Ālavaka^[84]

Kasībhāradvāja sutta - De toespraak tot de brahmaan Kasi-Bhāradvāja^[87]

Parābhava sutta - Leerrede over de oorzaken van achteruitgang^[90]

Vasala sutta^[97] - De leerrede over de verschoppeling^[98]

Saccavibhanga sutta - De analyse van de leer^[101]